Inleiding bij het afscheid van 'Met Stoom'

Index 40 nummers Met Stoom

MBTZ Logo

In december 2001 verscheen het laatste nummer van 'Met Stoom'. Het eerste nummer verscheen in 1989 nog zonder de naam 'Met Stoom'. Vanaf maart 2002 is blad opgenomen in het nieuwe tijdschrift 'Zaans Erfgoed'. Dit nieuwe blad beoogt een bredere kijk op alle facetten van de Zaanse Cultuurhistorie.

Een terugblik

Dit is de laatste uitgave van 'Met Stoom'. Bij zo'n afscheid krijgt nostalgie vaak de overhand. Ook voor mij geldt dat ik met een zekere weemoedigheid terugkijk op deze periode. Maar het gevoel van tevredenheid is nog belangrijker. De redactie en de vele auteurs die in de loop van de tijd aan dit blad hebben meegewerkt, kunnen met genoegen constateren dat het behoud van technische en industriële monumenten tot een normaal onderdeel van het cultuurbehoud is geworden. Ik denk dat 'Met Stoom', als het uithangbord van M.B.T.Z. en ZIE, in de Zaanstreek heeft bijgedragen aan dit bewustwordingsproces. Daar ben ik niet alleen tevreden over, ik ben er ook trots op.

Voor mij was de samenwerking met de mederedactieleden bij bet maken van de nummers van 'Met Stoom' altijd een groot plezier. Ik werd iedere keer weer verrast door de creatieve uitbarstingen. Wat mij altijd verbaasde was dat wij nooit een gebrek aan onderwerpen hadden. Ja, vaak hadden we zelfs teveel ideeën. Via ons blad zijn een heleboel zaken gedocumenteerd die anders mogelijk in de mist der vergetelheid zouden zijn verdwenen.

met Stoom

Een korte geschiedenis van onszelf

De eerste nieuwsbrief van M.B.T.Z.verscheen eind 1982 en was gemaakt door de voorzitter Marie-Louise Tiesinga-Antsema. De nieuwsbrieven zijn ongenummerd maar in het zesde nummer van oktober 1985 staat: Marie-Louise Tiesinga-Antsema, eindredactie en Wikje van Ritbergen-Siewers, lay-out, typewerk en afwerking. Deze nieuwsbrief evolueerde van een mededelingenblad en knipselkrant tot een tijdschrift voor de geschiedenis van bedrijf en techniek in de Zaanstreek.

In 1989 werd een nieuwe stap gezet. Albert Heeris, de toenmalige voorzitter van M.B.T.Z, had contact gelegd met lay-outzetterij Bloem in Assendelft. Leerling-grafici mochten zich uitleven op de vormgeving van een blad. Er werd een prijsvraag uitgeschreven voor de naam. Deze werd gewonnen door Klaas Kok die de naam 'Met Stoom' had verzonnen om aan te geven dat wij ons niet met windkracht zouden bemoeien. De mederedactieleden waren Wikje van Ritbergen-Siewers en Jan Mulden. Wijlen Klaas Kok droeg heel vaak artikelen aan. Hij trad toe tot de redactie. Evenals later Joop Dozzi die altijd de correcties zou verzorgen.

Ook historicus Ger Jan Onrust leverde ons steeds meer antikelen en trad toe tot de redactie. Geleidelijk begon het blad zijn vorm te krijgen. Er werden al snel themanummers gemaakt. Nummer twee was het verslag van het jubileumsymposium dat M.B.T.Z. op 22 november 1986 had gehouden; 'De modernisering van de Zaanse industrie in de 19de eeuw'. Bij het tweede lustrum was het thema 'Hergebruik van gebouwen'. Daarna volgde thernanummmers over Van Gelder Zonen en het Zaanoeverproject.

Vanaf nummer 13 werd het nu bekende formaat gekozen. De vormgeving werd vanaf die tijd gedaan door Wikje van Ritbergen en drukker werd Knijnenberg in Krommenie. Henk van 't Loo werd vaste fotograaf van ons blad. Als oud-persfotograaf was hij altijd bereid op korte termijn 'effe een plaat te maken'. We kregen versterking door de komst van Peter Marcuse. Een oud-Zaankanter die veel voor Zaanse bedrijven had gefotografeerd in het kader van reclameopdrachten. Zijn fotoarchief was voor ons een schatkamer. Door zijn creativiteit werden de voorplaten van de themanummers artistieke hoogtepunten.

Albert Boes en Cees van Dalsem waren professionals die ons met hun grote kennis en langdurige ervaring veel hebben geholpen. Vanaf nummer 22 hebben zij in de redactie gezeten.

met Stoom

Samenwerking

Nummer 14, 'Zaanse zilversmeden', was het eerste themanummer waarin werd samengewerkt met het Molenmuseum en de redactie van 'Anno 1961'. Het volgende themanummer van 'Met Stoom' was nummer 15, wat nummer 127 was van 'Anno 1961'. Het was het nummer 'Verf'. De samenwerking met 'Anno 1961' werd gestadig uitgebreid. En na acht jaar viel bet besluit om beide bladen verder samen te laten gaan.

Er waren nog anderen die belangrijk waren voor ons blad. Ruud van Ritbergen die Wikje het vormgeversvak leerde en vaak insprong als het moeilijk werd. Harmen van 't Loo die voor enige nummers de foto's scande. En natuurlijk voorzitter Joop Knijnenberg die er vaak met de 'verneemstok' op uit werd gestuurd als het nummer weer te omvangrijk of de kleurendruk te duur was geworden.

We hebben in de achterliggende periode de complete revolutie in de grafische industrie meegemaakt. Met allerlei opmaakprogramma's en informatiedragers zoals floppies, ZIPschijven, removable harddiscs, cd's, digitale foto's en wat al niet. Daarnaast werd ook steeds meer gebruik gemaakt van de praktische digitale snelweg.

De Toekomst

De ontwikkeling van een nieuw gezamenlijk blad over 'Zaans Erfgoed' past in de evolutie die ons blad heeft doorgemaakt. Het past ook in de ontwikkeling die ZIE heeft doorgemaakt. Twintig jaar geleden was de algemene opvatting dat alle oude fabrieken zo snel mogelijk gesloopt dienden te worden. In brede kringen leeft nu het besef dat industrie en techniek waardevolle onderdelen van ons erfgoed zijn. Ik heb er alle vertrouwen in dat het nieuwe blad de zaken waarvoor wij in 'Met Stoom' stonden voor het voetlicht zal blijven brengen. Namens de redactie van 'Met Stoom' wens ik de redactie van 'Zaans Erfgoed' veel succes toe. Maar ook veel plezier bij bet maken van het nieuwe blad.'

Text: Jur Kingma
Beeldmateriaal: Archief Jur Kingma
Tenzij anders aangegeven.
Valid HTML 4.01 Transitional