MBTZ Logo

Met Stoom - Nummer 17 - juni 1994

Zaanse pakhuizen

Van zuid naar noord door de Zaanstreek fietsend, kwam je voor de Tweede Wereldoorlog nog een groot aantal beeldbepalende pakhuizen en pakhuiscomplexen tegen. Om te beginnen het kapitale pakhuis ‘Groningen’, even ten noorden van de Wilhelminasluis, dan de reeks grote pakhuizen aan beide zijden van de Mallegatsloot, vervolgens de veempakhuizen op de Hemmes, de aaneengesloten reeks pakhuizen op de Dijk tussen Zaandijk en Wormerveer en tenslotte de indrukwekkende rij pakhuizen ‘Bergen, Schepel, Maas, en Waal’ aan de Veerdijk te Wormer. Nu, een halve eeuw later, zijn de meesten afgebroken of verbrand en rest ons slechts een fractie van het aantal pakhuizen dat in 1940 nog aanwezig was. Tussen de groene houten huizen, met hun pittige witgeverfde kozijnen en windveren en de molens met hun kleurige zeilen, vielen de donkere pakhuizen weinig op. Alles was zwart geteerd; niet alleen de getrapte wegen, maar ook de deuren, ramen, kozijnen, windveren. Voor de Tweede Wereldoorlog beantwoordden ze nog geheel aan hun doel, de opslag van handelsgoederen. Voor het na-oorlogse gebruik met behulp van heftrucks waren ze echter niet geschikt. Voor de meeste pakhuizen betekende dit het einde van hun bestaan. Nu, aan het einde van de 20-ste eeuw, moeten wij de trieste balans opmaken en terugblikkend naar het verleden, ons bezinnen op het behoud van deze karakteristieke panden, waarin de industriĆ«le- en handelsactiviteiten van onze voorouders plaatsvonden.

J. Schipper

Schepel, Maas en Waal
De pakhuizen Schepel, Maas en Waal te Wormer
Foto Henk van 't Loo

Dit artikel bevat de volgende hoofdstukken: