De glorie van Zaandam

De glorie van Zaandam

Zeven eeuwen geschiedenis, gezien van de Hogendam

Door: P.N. Helsloot

Zeven eeuwen geschiedenis van Zaandam, gezien van de Hogendam. Nergens heeft een dam zo overtuigend een centrale rol gespeeld als in Zaandam, niet alleen voor het (water)verkeer, maar vooral als stadskern. Zonder de Hogendam, die in de dertiende eeuw werd aangelegd en die deels nog bestaat, zou de industriƫle Zaanstreek niet tot bloei zijn gekomen. De zevenhonderdjarige geschiedenis van Zaandam wordt beschreven aan de hand van de lotgevallen op en rond deze levendige oeververbinding met komen en gaan van keizers en kunstenaars, en met zijn veerboten en zeeschepen, herbergen en sluizen, opstanden en feesten. De illustraties vormen daarbij een beeldverhaal van Middeleeuwen tot heden, met de Hogendam in de hoofdrol.

Ter inleiding

Dit boek is niet alleen een geschiedverhaal maar ook een lofzang, een ode aan een Dam, zonder welke de Zaanstreek als bewoond en industrieel gebied ondenkbaar zou zijn geweest. Van de Hogendam zijn enkele delen overgebleven - op zich al een wonder - maar zijn volle glorieuze staat is een eeuw geleden verdwenen. Het heeft ertoe geleid dat die bijzondere schepping uit het collectieve geheugen is weggezakt. De Zaanse molens en houten huizen zijn beeldbepalend geworden doordat er hier en daar nog mooie voorbeelden van te vinden zijn.

De driesluizige en bebouwde Hogendam, zich uitstrekkend van oever tot oever,onderging echter het lot van vergeten monumenten uit het grijze verleden. Toch is op dezelfde plek de kern van Zaandam levendig gebleven. Ook voor begrip van het heden, en zelfs van de toekomst, is daarom kennis van dit lange verleden zinvol.

In deze beschrijving van het leven op en bij de Hogendam sinds de dertiende eeuw, als centrum van Zaandam, wordt een cultuur van zevenhonderd jaren weergegeven. Er hebben vele Dam-steden in Nederland bestaan, maar voor geen heeft een dergelijke stadskern tot op heden zo veel betekend. In feite gaat het om de geschiedenis van Zaandam als stad.

Gedurende vele eeuwen zijn er door kunstenaars en tekenaars afbeeldingen gemaakt en vanaf het midden van de negentiende eeuw ontelbare foto's, die de pracht of het nut van de Dam in de Zaan laten zien. Daardoor kon de tekst worden aangevuld met een ruime keus uit mooie of belangwekkende illustraties, voorzien van een historische verklaring. Zo trekt het verleden als in een film voorbij.

Voor dit geschiedverhaal is gebruikgemaakt van bestaande studies en van eigen onderzoek. Zonder naar volledigheid te streven of al te veel in details af te dalen is een beeld ontstaan, soms met een nieuwe kijk erop, van de historie van een dynamische en merkwaardige Hollandse plek.

UITVOERING BOEK:

Uitvoering/Formaat:Hardcover, 17,5 x 25 cm
Aantal pagina's:142
Auteur:P.N. Helsloot
Omslagonterp en vormgeving:Henk Oostenrijk - Studio 87, Naarden
ISBN:90-288-3675-6
Uitgave:Europese Bibliotheek - Zaltbommel