Lisboa

Central Tejo

A Fábrica que Electrificou Lisboa

De constructie van het gebouw begon 1914 en is sindsdien regelmatig uitgebreid. De laatste grote uitbreiding dateert uit de jaren veertig van de vorige eeuw. De centrale werd gebouwd naast een kleinere centrale die daar sinds 1909 had gestaan. Zonder grote onderbrekingen heeft de centrale geproduceerd tot 1975. In de jaren veertig van de vorige eeuw werd de centrale gemoderniseerd; er werden o.a. nieuwe hoge druk ketels geïnstalleerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de centrale gestookt op hout. Dit kon via de Rio Tejo vanuit het Portugese binnenland worden aangevoerd. Kolen werden per zeeschip aangevoerd en nog lange tijd met kleine mandjes gelost door arbeiders uit het dorpje Alcochete.
Het museum werd in 2006 geopend. Naast de imponerende techniek in het ketelhuis, de pompkamer, de generatorzaal en de andere technische ruimtes, is er natuurlijk ook een educatieve afdeling. Daarin wordt uiteraard veel aandacht gevraagd voor de opwekking van ‘groen stroom’ en energie besparende maatregelen.

De centrale werd gebouwd door Companhias Reunidas de Gás e Electricidade (CRGE). Oorspronkelijk werd er ook gas geleverd aan het net van gaslampen in Lisboa. In 1976 werd EDP opgericht. De latere eigenaar van de centrale.

lisboa

De vier B&W ketels in het ketelhuis.

lisboa

Het lossen van de kolen voor de centrale in de jaren dertig van de vorige eeuw.

lisboa lisboa

Door het gebruik van levensechte modellen wordt een zeer goed beeld gegeven van de werkzaamheden rond de kolen gestookte ketels. Alleen de stof en de hitte van een normale centrale ontbreken nog.

lisboa

In de turbinezaal worden tegenwoordig concerten gegeven. Er staat een mooi glimmende zwarte vleugel op een podium achter de generator.

lisboa lisboa

Een opengewerkte turbine en de daaraan gekoppelde generator in de turbinezaal.

lisboa

Ook door de ligging aan de oevers van de Tejo, aan de rand van het grote park met al z'n monumenten in Belém, is het een imponerend gebouwd. Een schitterend gebouw van rode baksteen met zeer veel glas in stalen kozijnen.

Text: Cees Kingma - maart 2009
Beeldmateriaal:
  • Archief Cees Kingma
  • Historische foto: uit ‘A CentralTejo’, ISBN 978-972-53-0364-1
Valid HTML 4.01 Transitional