|
De bouw van een replica van een Vikingschip of vergelijkbare houten scheepje in de bouwloods van het Vikingschepenmuseum in Roskilde.
|
Ik begon deze reis in Roskilde, Denemarken. In 1968 werden in de Roskildefjord 5 wrakken van Vikingschepen gevonden. Die waren daar rond het jaar 1000 tot zinken gebracht om de fjord af te sluiten voor aanvallers. Het zou ook het einde betekenen van de economische voorspoed van Roskilde. Het werd overvleugeld door Kopenhagen. De wrakken zijn nu geborgen en ondergebracht in het Vikingschepen Museum. Er is ook een werfje bij waar men replica's bouwt. Van alle wrakken zijn een of meerdere replica's gebouwd. Met de replica van het grootste longschip is men naar Dublin en terug gevaren. De Viking longschepen zijn overnaads gebouwd. Voor de dwarsscheeps versteviging werden er spanten in het schip geplaatst. De bomen werden niet gezaagd maar in huidgangen gespleten. Zo bleef de vezel intact. De romp was daardoor elastischer.
In Bergslagen, in Midden-Zweden bezocht ik veel erfgoed dat afkomstig was van de ijzerindustrie. Alle hoogovens hadden een houten bekleding en ook de bijgebouwen waren van hout. Mijnpompen werden aangedreven door grote houten watermolens. De beweging werd via een stelsel van houten stangen (stangenkunst) overgebracht op mijnpompen. De meeste gebouwen zijn rood: Falun-rood. Deze verf werd gemaakt van koperverbindingen uit de kopermijn in Falun. Veel houten Zweedse huizen en boerderijen zijn nog steeds Falun rood. Maar er zijn ook vaak gele woningen en een enkele groene. Vele Zweden bezitten nog een houten buiten huis. Op de Stockholmse scheren staan vele bijzonder fraaie houten buitenhuizen.
Seurensaari, het Finse nationale openluchtmuseum, ligt vlakbij het centrum van Helsinki. De verzameling is in 1909, tijdens het Russische regime gestart. Het is bijna uitsluitend houtbouw. De bouwwijze is in feite de blokhutbouw die wij kennen van de verhalen over het Amerikaanse Wilde Westen. Het is een stapeling van dikken balken op elkaar zonder gebint. De buitenkant werd soms gepleisterd of voorzien van dunnen schaaldelen.
Alle werktuigen, gereedschappen en meubels waren van hout. Alleen bijlen, spijkers, scharnieren, sloten, sikkels en pannen waren van gietijzer of smeedijzer. Een echte wereld in hout.
In het museum was een wipmolen voor het malen van graan en een bovenkruier. Er waren twee watermolens, waarvan een ‘Norse mill’ of horizontale watermolen was en de ander een zaagmolen met een ‘Hollands’ zaagraam. In de kerk was een kerkscheepje.
Alle Finse boerderijen hadden sauna's. Men begon vaak met de bouw van de sauna, voordat de boerderij werd gebouwd. Dit waren gebouwtjes waar men op zaterdag stenen heet maakte, deze overgoot met water en dan ging men in de stoom zitten. Omdat deze ruimten zo schoon waren, werd hier ook het bier gebrouwen en werden de kinderen er geboren. Ook in Finland zijn veel houten buitenhuizen. De stad Porvoo, waar het middeleeuwse centrum nog grotendeels uit houten huizen bestaat, heeft langs de rivier houten pakhuizen.
|