Epiloog

  Schoolmeester Poeleburg Hembrug Prinshof  
  De Schoolmeester De Poelenburg Hembrug terrein Het Prinsenhof  
  Kandidaten voor de Werelderfgoedlijst van de Unesco ... ?  

Deze vakantiereis leerde mij ook weer enige zaken over de Zaanstreek. Zo vraag ik mij nu af of het voormalige complex van de Artillerie Inrichtingen bij de voormalige Hembrug geen onderdeel zou moeten uitmaken van het werelderfgoed ‘de Stelling van Amsterdam’.
De papiermolen ‘de Schoolmeester’ zou ook voorgedragen kunnen worden als Unesco werelderfgoed, als men de omgeving zou ‘kuisen’. Hetzelfde zou kunnen gelden voor de pelmolen ‘het Prinsenhof’ en enige molens op de Zaanse Schans.

Houtbouw was de belangrijkste manier om te bouwen in grote delen van Noord en Oost Europa. Dat was vrijwel altijd door de stapelmethode. Ik realiseer mij nu dat de zaagmolens in de Zaanstreek het mogelijk maakten om over te gaan tot skeletbouw. Hout kon daardoor veel economischer worden gebruikt. Dat is een goede reden om ook de paltrokmolen ‘de Poelenburg’ op de Zaanse Schans en de andere paltrokken in de buurt (De Otter, de Held Joshua) een werelderfgoed status te geven.

  Zaanse Schans  
 

Hij is nog altijd goed genoeg voor dagelijkse busladingen vol toeristen. Jaarlijks trekt hij 850.000 bezoekers. Maar de Zaanse Schans is ernstig in verval geraakt. De grote toeristische attractie in de Zaanstreek kampt met een achterstallig onderhoud van 4,5 miljoen euro.

De gemeenteraad van Zaanstad is tot op het bot verdeeld over de aanpak van dit probleem. Stichting de Zaanse Schans wil de historische huisjes verkopen aan de huurders om zo meer geld in het laatje te krijgen. Maar veel mensen twijfelen of dat wel zoden aan de dijk zet.

Veel mensen beschouwen de Zaanse Schans als een openluchtmuseum, maar dat is het niet; de huizen worden gewoon verhuurd en de Schans is publiek terrein. Daarom betaalt het Rijk ook niet mee aan het achterstallig onderhoud. De enige inkomsten voor de gemeente zijn feitelijk de opbrengsten van het parkeerterrein.

Het College van B en W van Zaanstad heeft nu aan de gemeenteraad gevraagd wat zij vindt van het plan om de huisjes te verkopen. De Tweede-Kamerfractie van D66 wil dat de landelijke overheid bijspringt om dit historische erfgoed voor Nederland te behouden.

Bron: Radio Nederland Wereldomroep

 

Kopenhagen, Stockholm en Helsinki hebben formele en informele museumhavens, die sterk bijdragen aan de maritieme sfeer van deze steden. In Stockholm liggen meer gerestaureerde oude zeilende Nederlandse binnenvaartschepen dan in de Zaanstreek. Door het gebrek aan een museumhaven laat de Zaanstreek een grote kans liggen.

Het aantal cruiseschepen in Kopenhagen, Stockholm en Helsinki was groter dan in Amsterdam. De cruisemarkt heeft nog niet te lijden onder de economische recessie. Misschien is het mogelijk om ook de zuidelijke Zaanstreek te betrekken bij de cruiseschepen door bij het AI terrein een aanlegplaats voor een of meer cruiseschepen te maken. Verkeer met Amsterdam zou kunnen per rondvaartboot.

In Stockholm varen de hop-on hop-off rondvaartboten ook langs de aanlegplaats van de cruiseschepen. In Noord-Holland is voldoende te zien: De Zaanse Schans, Marken en Volendam, De IJsselmeer steden als Hoorn, Enkhuizen en Medemblik, werelderfgoed sites Stelling van Amsterdam en Beemster. Het AI terrein bij de Hembrug zou een belangrijke culture functie kunnen krijgen, bijvoorbeeld met tentoonstellingsruimten van Nederlandse musea. Een soort mini kunsthallen. De aanlegplaats zou mogelijk gecombineerd kunnen worden met een wandelpromenade langs het Noorzeekanaal.

  Hembrugterrein  
 

Tussen beide wereldoorlogen waren er tenslotte ook aanlegsteigers in het Noordzeekanaal bij de Artillerie Inrichtingen. Met enige fanatasie kunnen er zo weer cruiseschepen worden afgemeerd.

 
Text: Jur Kingma - november 2009
Beeldmateriaal: Archief Jur Kingma
Valid HTML 4.01 Transitional