Van cactus- tot voetbalplaatjes

Zaanse bedrijven en hun albums

door: Peter Roggeveen

In de periode 1903-1944 gingen er ruim twee miljoen Verkade-albums over de toonbank. Naar schatting zijn er zo'n 300 miljoen plaatjes door bezige handen in de natuurboeken geplakt. Er is wel eens uitgerekend dat bij een gemiddelde inplaktijd van twintig seconden per plaatje de Nederlandse bevolking hieraan in totaal 40.000 werkweken van 40 uur heeft besteed, oftewel 1,6 miljoen uur.

Bij plaatjesalbums wordt direct aan Verkade gedacht. Toch is dat maar ten dele juist. Ook andere Zaanse ondernemingen timmerden flink aan de weg. De oogst mag er dan ook zijn. In totaal hebben zestien Zaanse bedrijven en fabrieken in het verleden plaatjesalbums op de markt gebracht om klanten aan zich te binden. Het gaat in totaal om ruim negentig albums, uitgegeven in de periode vanaf begin 1900 tot op heden. Daarbij zitten juweeltjes op het gebied van natuur en vaderlandse geschiedenis, maar ook over de watersnood die een deel van Noord-Holland in 1916 trof en de Olympische Spelen van 1956 en 1960.

In 2009 greep Albert Heijn terug op de rage, dit keer met een spaaractie van voetbalplaatjes. Dat succes werd in 2010 herhaald en de rage duurde zes weken. Ruim 500 miljoen plaatjes en 750.000 albums vonden hun weg naar de voetbalfans.

In het boek wordt aan elke fabriek/bedrijf een hoofdstuk gewijd met de historie van de onderneming (opkomst/neergang of overname) en de uitgegeven plaatjesalbums met informatie het onderwerp, de auteurs en illustratoren. Alles wordt rijkelijk voorzien van historisch zwart/wit fotomateriaal, de illustraties van de plaatjes en de albums.

Het sparen van allerlei hebbedingetjes is nooit uit beeld verdwenen. De laatste jaren is er zelfs sprake van een echte hype. Dat bewijzen de succesvolle spaaracties van grootwinkelbedrijf Albert Heijn die in 2009 en 2010. De beide verzamelalbums van de Eredivisie leidde in Nederland tot een ouderwetse verzamelhype.

UITVOERING BOEK: