Maandag 5 december 2005
Zaandam - Beetje bij beetje het Hembrugterrein veroveren. Dat wil de Stichting Vrienden van het Hembrugterrein in oprichting straks gaan doen. Volgens de stichting is actie geboden, want verval dreigt unieke gebouwen ten gronde te richten.
Zaandammers Ellen Holleman en Remco Reijke zijn de initiatiefnemers van de stichting. Ze hopen dat ze begin 2006 een bestuur hebben voor de stichting, die al wel een comité van aanbeveling heeft met onder meer oud-burgemeester Ruud Vreeman, SER-voorzitter Herman Wijffels en voormalig staatssecretaris Rick van der Ploeg. De stichting wil de ontwikkeling van het terrein uit het slop trekken.
Na de presentatie van verschillende plannen gebeurt er al lange tijd niets met het unieke terrein van 45 hectare in het zuiden van Zaandam. De dienst Domeinen van het Rijk is eigenaar van het gebied, maar volgens Holleman en Reijke lijkt Domeinen geen haast te hebben. “De gemeente vindt het terrein wel interessant, maar heeft niet voldoende middelen om de ontwikkeling ter hand te nemen. Het gevolg is dat het terrein aan het verloederen is.”
“Sommige gebouwen staan op instorten”, zegt Reijke. Over twintig jaar is het terrein nog altijd interessant, verwacht de stedenbouwkundige. “Maar het probleem is dat er gebouwen zijn, die het niet zo lang volhouden. Als er niets gebeurd gaat het unieke karakter verloren.”
Holleman en Reijke zijn gegrepen door het terrein dat al meer dan honderd jaar is afgesloten. “Het heeft iets mysterieus. Er is een prachtige combinatie van natuur en architectuur van begin tot einde van de twintigste eeuw.” Holleman: “Juist die combinatie maakt het zo bijzonder. Weinig mensen zijn zich bewust van de rijkdom, die is afgesloten van de stad.”
Een jaar geleden bedachten beeldend kunstenaar Holleman en stedenbouwkundige Reijke op een workshop een 'veroveringsstrategie' voor het terrein. Volgens die strategie moet het terrein beetje bij beetje veroverd worden. Het is volgens de twee Zaandammers de enige succesvolle manier om wat moois van het terrein te maken. Holleman: “Het terrein in een keer ontwikkelen is haast onmogelijk. Tot nu toe is dat ook niet kansrijk gebleken.” Reijke: “In een keer ontwikkelen kan alleen als je het terrein helemaal leegmaakt en er een dertien-in-een-dozijn industrieterrein van maakt en dat willen wij natuurlijk niet.”
Een ontwikkeling in een keer, zou niet mogelijk zijn, omdat niet bekend is wat er mogelijk is op het Hembrugterrein en omdat het terrein flink vervuild is. Reijke: “Je bent daarom verplicht chirurgisch in te grijpen.”
De laatste tijd is wel te zien, dat beetje bij beetje meer gebruik wordt gemaakt van het gebied. De Stichting Mobiele Artillerie slaat er voertuigen op, kunstgalerie Taets is er gekomen, kunstenaars nemen er hun intrek. “Op zich is dat een interessante ontwikkeling, maar het probleem is dat het terrein verborgen en afgesloten blijft. Het is interessanter om ook stukken langs de kade toegankelijk te maken.”
De stichting stelt zich nu ten doel de belangstelling voor het terrein bij het publiek aan te wakkeren om zo het Rijk, provincie en gemeente onder druk te zetten haast te maken met de aangekondigde ontwikkeling.
De stichting vindt creatieve bedrijvigheid het meest geschikt voor het terrein. In de toekomst moet ook woningbouw worden nagestreefd.
Nu worden donateurs gezocht en een bestuur gevormd. Begin volgend jaar presenteert de nieuwe stichting zich.