Wanneer de doorsnee-Nederlander zich 's morgens de ogen uitwrijft, zal hij volgens een bepaald patroon aan zijn vaste ochtendritueel beginnen. Deze handelingen zullen, al naar gelang de persoonlijke aanleg van een mens, verschillend uitvallen. Niemand echter ontkomt er daarbij aan dat hij, hoe zijn ochtendgewoonten zich ook gevormd hebben, waarschijnlijk onophoudelijk met tal van produkten van de Zaanse industrie te maken zal krijgen. Of hij nu na het opstaan zich eerst wast, zijn tanden poetst of een sigaret opsteekt, in elk geval zullen de smaak- en/of reukstoffen van de zeep, de tandpasta en de tabak van de I. F. F. (voorheen Polak & Schwartz) afkomstig zijn. En of hij daarna gaat ontbijten met brood, koek, beschuit en biscuits of moderner met Cornflakes, Crispies of doodgewoon met havermout, al deze kostelijke voedingsmiddelen kunnen in hun geheel door de Zaanse industrie geleverd zijn. Hetzelfde geldt voor de opmaak van het ontbijt: of het nu naar hartige of naar zoete smaakgevoelens afgestemd wordt, de ingrediënten hiervoor, van margarine en stroop tot sandwichspread en mosterd kunnen hun oorsprong in dezelfde industrie vinden.
Het is wel interessant om na te gaan met hoeveel Zaanse produkten de Nederlander elke dag in aanraking kan komen. We behoeven alleen maar te noemen verschillende zaken die in zijn woning te vinden zijn: deuren, vloeren, lijsten, de keuken, maar ook de vloerbedekking in de vorm van linoleum, colovinyl, tapijten of de verf waarmede het interieur geschilderd is, ja zelfs de meubelen, klassiek of modern, het zullen veelal produkten van de Zaanse industrie zijn.
Wanneer hij dan naar zijn werkplaats, fabriek, school of kantoor gaat, krijgt hij opnieuw met de Zaanstreek te doen. We behoeven maar te denken aan tal van machinerieën, van de allerfijnste precisie-apparaten, electro-technische meet-, weeg-, sorteer- en verpakkingsmachines tot draaibanken, liften, hijs- en transportkranen, hef- en draaibruggen, ketels, tanks, drums, blik- en metaalwaren, het zijn alle artikelen die de gespecialiseerde Zaanse metaalindustrie kan leveren. En wat denkt u van de scheepsbouw? De Zaanse werven mogen er zijn. Zij maken immers binnenvaartuigen, vissersschepen, kustvaartuigen, vrachtboten, jachten en rondvaartboten. En zij verwerken daarbij hout, metaal en plastics. Om nog zo maar wat te noemen voor b.v. school en kantoor: van de meubelen tot de potloden, van de tekentafels tot de passerdozen, schriften en ballpoints, verven en drukinkten, een rijk assortiment van materiaal is het resultaat van de Zaanse bedrijvigheid.
We zouden zo nog enige tijd kunnen doorgaan: in de sektor van de voedings- en genotmiddelenindustrie b.v. verlaat een keur van verfijnde produkten, met wereldnaam voor hoge kwaliteit, de Zaanse fabrieken. Wanneer men de ongemene veelsoortigheid van de industrie overziet, rijst vanzelfde vraag: 'Hoe is dat allemaal zo ontstaan?' Het wonderlijke verschijnsel doet zich voor dat waar in andere industrie-gebieden, b.v. Twente en Noord-Brabant, de aldaar gevestigde textielnijverheid uit de vanouds aanwezige huisindustrie van de boerenbevolking kan worden verklaard, deze relatie in de Zaanstreek meestal ontbreekt. In een boomloos gebied is een veelomvattende houtindustrie ontstaan; waar geen graanverbouw of zaadteelt mogelijk is, ontwikkelt zich een omvangrijke graanveredelingsindustrie en olie- en mengvoedernijverheid.
In het hier volgende zullen wij u vertellen welke faktoren er toe hebben bijgedragen een stuk platteland te veranderen in een zo nijver industriegebied.
| Uitvoering/Formaat: | Softcover, 21 x 28 cm |
| Aantal pagina's: | 13 |