Langs de Zaan ligt het oudste industriegebied van Europa dat nu nog in bedrijf is. De vereniging Zaans Erfgoed staat op de bres voor de herinnering aan het rijke verleden van deze Zaanstreek.
Meer dan vier eeuwen terug verrees aan de oostzijde van de Zaan het Juffertje, de allereerste houtzager met krukas. Tegen de productiviteit van deze windmolen kon het Amsterdamse gilde van houtzagers niet op. Dat was de start van een bloeiende en boeiende ontwikkeling die nog steeds door gaat: windenergie maakte van de streek een belangrijk centrum van handel en industrie. Na de overgang op stoom, rond de vorige eeuwwisseling, braken nieuwe bloeiperiodes aan. Honderden windmolens maakten ruim baan voor stoomfabrieken.
Al die eeuwen gingen wonen en werken samen. Directeur en arbeider woonden vlak bij de fabriek. In een karakteristiek Zaans houten huis. Meestal groen. De één in z'n riante koopmanshuis, met goedjaarseind, aan de Zaan; de ander in een arbeidershuisje langs een molenpad.
Zo ging dat tot aan het eind van de twintigste eeuw. Planologie en technologie verdrongen de industrie naar bedrijventerreinen buiten de stad en de imposante fabrieksburchten bleven ontheemd achter.
De meeste maakten plaats voor appartementenwanden langs het water. Inmiddels worden ook fabrieken aangepast aan nieuwe bestemming: bewoning, spellenfabriek, uitzendbureau, ateliers, restaurant of fitness. Met behoud van het karakteristieke aanzien.
In deze snel veranderende streek wil Zaans Erfgoed de historische nalatenschap koesteren en beschermen. Samen met andere historische clubs. Door behoud, bescherming en restauratie van roerend en onroerend erfgoed. Door op te komen voor bedreigde panden - historisch of bouwkundig karakteristiek: woonhuizen, schuren en fabrieken. Maar ook objecten als schepen, bruggen, sluizen, watertorens, of de eeuwenoude padstructuur.
Dat gebeurt ondermeer via deze website en in het cultuurhistorisch kwartaalblad Zaans Erfgoed (gratis voor leden).
Geschiedenis Vereniging Zaans Industrieel Erfgoed
De geschiedenis van de Vereniging Zaans Industrieel Erfgoed is door Jur Kingma, een van de medeoprichters, uitvoerig beschreven in De geschiedenis M.B.T.Z. zoals blijkt uit notulen van de bestuurs- en ledenvergaderingen..
Toekomst visie
Op de algemene ledenvergadering van 20 november 2010 stemde de leden in met de, door het bestuur opgestelde toekomst visie Uitgesproken Zaans.