Boekbespreking

Grootes, een wereld van cacao

De geschiedenis van de cacao- en chocoladefabriek D. & M. Grootes, Gebrs. in Westzaan

Door H.M. Grootes
Besproken door Jur Kingma

Deze boekbespreking is reeds eerder gepubliceerd in de recensiebank van Historisch Huis

Ik breng dit boekje graag onder de aandacht. Op de eerste plaats omdat ik het een aardig boekje vind. Maar vooral ook omdat het mogelijk een nieuwe trend vormt. Huib Grootes bezit een grote verzameling memorabilia die betrekking hebben op het familiebedrijf. Hij gebruikt de geschiedenis van het bedrijf als een kapstok om zijn verzameling te tonen. Het boekje is dankzij nieuwe druktechnieken in eigen beheer uitgegeven. En dat is opmerkelijk voor zo'n mooi geïllustreerd boekje. Het geeft ook aan hoe de uitgeverijbranche mogelijk zal veranderen door de nieuwe digitale grafische technieken.

In de Zaanstreek wordt momenteel ongeveer een kwart tot een derde van alle cacaobonen ter wereld verwerkt. De streek presenteert zich daarom graag als 'Cocoa Valley' naar analogie met Silicon Valley. Het bedrijf Grootes hoort daar niet meer bij.
In 1824 begon Pieter Grootes Mz. in Westzaan een handel in zaden en granen. Een jaar later bouwde hij de windmolen 'De Jonge Dirk' voor het malen van blauwsel, stijfsel, granen en specerijen. Dit was het begin van het bedrijf. Een van de producten was waterchocolade. In 1844 werd een Italiaanse chocolademaker aangetrokken. Onder leiding van deze Seradini werd uitvoerig geëxperimenteerd en in 1863 viel Grootes op de wereldtentoonstelling in Londen in de prijzen.

In 1887 werd de windmolen vervangen door de stoomfabriek 'De Paradijsvogel'. Deze fabriek werd verschillende keren vergroot; voor het laatst in 1912. Grootes was rond 1900 één van de zestig cacao- en chocoladefabriekanten in Nederland. Naast eigen consumptieproducten leverde Grootes de halfproducten voor Verkade.
In 1925 werd de fabriek door brand verwoest. Er werd weer een nieuwe fabriek gebouwd. De opkomst van de Amerikaanse 'candybar' en goedkope Belgische halffabrikaten betekende het einde van het bedrijf in 1968. Het boekje toont veel reclamemateriaal, advertenties, producten en verpakkingsmateriaal. Voor verschillende doelgroepen en landen waren er verschillende vormen van verpakking. Er was zelfs een cacaobus met Jugendstilmotieven.

Als zo veel andere bedrijven gaf Grootes plaatjes uit voor albums en ansichtkaarten om te verzamelen. De Verkade-albums zijn wel de bekendste maar zeker niet de enige reclameplaatjesalbums. Het boekje is een staalkaart van de geschiedenis van reclamemateriaal en verpakkingsmateriaal.

Misschien vormt dit boekje een stimulans voor andere verzamelaars om zo ook hun verzameling te boek te stellen en anderen in de gelegenheid te stellen er kennis van te nemen.