Sleepboten leveren stoom aan fabriek

Loders Croklaan is in het bezit van een schilderij van Fred Boom, waarop twee stoomsleepboten van Goedkoop achter de toenmalige oliefabrieken van Crok & Laan aan de Zaandijkerweg in Wormerveer te zien zijn.
De schilder maakte dit naar aanleiding van enige foto’s, die van deze situatie in 1959 gemaakt zijn.

Stoomslepers bij Crok & Laan. Aquarel Fred Boom

De stoomsleepboten ‘Willemina Goedkoop’ en ‘Catharina. E. Goedkoop’ van de bekende rederij uit Amsterdam liggen afgemeerd in de Zaan en leveren stoom aan de fabriek, omdat als gevolg van technische problemen in het eigen ketelhuis dit niet meer mogelijk was.
(Dit ketelhuis leverde stoom aan de fabriek voor de raffinageprocessen van plantaardige oliën en vetten en het warm houden van de opslagtanks).

Ingezakte vuurgang

Begin september 1959 moest het ketelbedrijf worden stopgezet, omdat de vuurgang voor een gedeelte was ingezakt ten gevolge van oververhitting. Deze oververhitting was veroorzaakt door een te laag waterpeil in de ketel en de beveiliging die deze oververhitting moest voorkomen werkte niet.
Zo'n beveiliging in die tijd bestond uit een smeltbare prop of een zogenaamde loden nagel en was gemonteerd in de vuurgang.
De werking is eenvoudig: Als bij te lage waterstand het lood niet meer wordt gekoeld en dus smelt, blaast stoom door de ontstane opening. Het vuur dooft daardoor en daarmee is het gevaar voor oververhitting van de vuurgang geweken.
De bovengenoemde smeltprop was van het ‘verkeerde’ materiaal, smolt dus niet op het moment dat het waterpeil te laag was en veroorzaakte zo'n oververhitting van de stalen vuurgang, dat deze voor een gedeelte door de stoomdruk werd ingedrukt. Op tijd werd dit geconstateerd, zodat een niet ondenkbare ketelexplosie werd voorkomen.

Om de fabriek toch gaande te houden is toen besloten de sleepboten te huren. Men kon zodoende, weliswaar met beperkte capaciteit, gedurende de ketelreperatie (door Firma Puinbroek uit Amsterdam) het bedrijf aan de gang houden.

Een bijkomstigheid was dat een koppelleiding tussen de Toekomst en Crok & Laan - om in geval van calamiteiten elkaar van stoom te kunnen voorzien - niet bijgezet kon worden omdat het ketelbedrijf van de Toekomst eveneens problemen had.

Bronnen:
B.A. Bol
E.Braun