Poster DVD

Van de Zaan gezien

Een bootreis over de Zaan in 1982

Een nooit uitgezonden IKON-documentaire over de teloorgang van de grote Zaanse familiebedrijven. Deze beelden zijn onlangs uit het archief gevist.
De documentaire is aangevuld met unieke beelden uit de twintiger jaren.

Deze bijna twintig minuten durende film, gemaakt naar aanleiding van de sluiting van Papierfabriek Van Gelder in Wormer, geeft via een fraai gefilmde boottocht over de Zaan, van de Wilhelminasluis tot Knollendam, een prachtig overzicht van het Zaans industrieel erfgoed, dat in 1982 nog grotendeels intact was.
Zo is het bedrijvencomplex van Albert Heijn (Marvelo) goed te zien, maar ook de oude fabriekspanden van Duyvis, Honig, Schenk Papier, Crok & Laan, Jan Dekker (“De Adelaar”), de Muur van Wormer en Wessanen.

Klaas Kingma, ex-werknemer bij Van Gelder, vertelt in onvervalst Zaans over toen. De film bevat bovendien prachtige archiefbeelden uit de jaren '20. Op deze DVD ook nog een extra: nog eens elf minuten filmmateriaal dat niet in de documentaire gebruikt is. Met historische beelden van o.a. Hille en Molenaar's Kindermeel.

Het eerste exemplaar van deze DVD is op 20 juni 2004 aangeboden aan Jur Kingma, een zoon van Klaas Kingma, maar bovenal een van de voorvechters voor het behoud van het Zaans Industrieel Erfgoed, waarvoor hij beloond werd met de Cultuurprijs 2004 van de Gemeente Zaanstad.

Voor de familie Kingma heeft deze DVD een bijzonder emotionele waarde. Mijn vader, Klaas Kingma was vanuit z'n vakbonds achtergrond direct betrokken bij een aantal bedrijfssluitingen in de Zaanstreek. Hij vervulde voor Zaanse werknemers, en in het bijzonder voor de VGZ werknemers, een rol als vraagbaak. Hij was niet iemand die voorop liep in de demonstraties, maar zat in de vele vergaderingen waarin de belangen van de werknemers verdedigd moesten worden. Veel van het jargon dat in deze bijeenkomsten met vakbondsbestuurders werd gebezigd, klinkt door in het commentaar van mijn vader bij deze film.

Ongetwijfeld heeft z'n medewerking aan deze film mijn vader geholpen in het “rouwverwerkings proces”. Er zijn uit die tijd meerdere beschrijvingen bekend, waaruit bleek dat men aangespoord werd zijn of haar bevindingen ten boek te stellen. Het is daarom niet te begrijpen dat de Kamer van Koophandel in Zaandam in die tijd uitzending van deze film heeft voorkomen. Het had voor zeer veel Zaankanter, maar ook voor al die andere werknemers die hun baan verloren, een steun kunnen zijn bij het verwerken van het leed dat ontstaat als men z'n vertrouwde baan verliest.

Nu is de film een bijzonder document voor diegene die geïnteresseerd zijn in industriële archeologie, in de streektaal en in het gebezigde vakbondsjargon uit een emotionele fase in de industriële historie van de Zaanstreek.

De DVD is van eind juni verkrijgbaar bij de diverse Zaanse boekhandels, de VVV-Zaandam en het Zaans Museum. Verkoopprijs € 12,50, exclusief verzendkosten.

De film is eventueel ook verkrijgbaar op VHS.
Daarvoor dient u contact op te nemen met Het Materiaal in Bussum, tel. 035-6935640 of via mail@hetmateriaal.nl

Door: Cees Kingma - September 2004