Briefhoofd van Scheepvaartkantoor J. Tavenier uit Zaandam
Particuliere collectie

Het Scheepvaartkantoor van J. Tavenier in Zaandam werd in 1938 opgericht. Voor die tijd werkte J. Tavenier bij het bevrachtingskantoor Amons & Co dat ook in Zaandam was gevestigd. De heer Tavenier wist enige belangrijke Zaanse houthandelaren te interesseren om aandeelhouder te worden in twee nieuw te bouwen schepen, de Lena en de Tilly, vernoemd naar echtgenotes van twee aandeelhouders. Ze konden 420 ton lading vervoeren. In mei 1940 wisten de schepen aan de Duitsers te ontsnappen. Beiden schepen hebben mee geholpen bij operatie Dynamo, om geallieerde troepen van de stranden van Calais naar Engeland te vervoeren. Helaas strandde de Lena en viel in Duitse handen, maar de Tilly heeft de hele oorlog gevaren rond Engeland en heeft zelfs in 1944 meegedaan met de invasie in Normandië. De Lena werd op een van de Kanaaleilanden teruggevonden en weer vaarklaar gemaakt. In 1950 werden beide schepen verkocht en kwam er een nieuwe Tilly van 720 ton en een Bab T van 830 ton.

Er was veel werk en de vloot breidde zich steeds verder uit. Het werd druk op Scheepvaartkantoor Tavenier aan de Havenstraat, want William Pont, die ook schepen in eigendom had, zoals de Ponza, Ponto, Wilpo en Larix, gaf de bevrachting en de bemanningszaken in handen van Tavenier.

In de jaren zeventig keerde het tij, er was veel concurrentie en de schepen moesten groter worden en dus kostbaarder. In 1971 werd er nog een Jettie gebouwd met een laadvermogen van 2900 ton, toen de grootste Nederlandse kustvaarder. Maar in 1972 moest Tavenier de Jettie verkopen aan een dochteronderneming van rederij Spliethoff en haar naam werd Prinsenbeek.

Tavenier had toen nog drie schepen; de Jalta, Jan Tavenier en Bab T. Men probeerde het in 1977 opnieuw met een grote nieuwe Jan Tavenier van 3500 ton, die gebouwd werd bij Amels in Makkum. Voor deze prestigieuze nieuwbouw moesten wel de eerder genoemde drie schepen worden verkocht. Doordat Tavenier nog maar één schip bezat was men niet flexibel meer in de bevrachting en werd de Jan Tavenier in huur gegeven bij rederij Spliethoff.

Als scheepvaartkantoor was Tavenier nog wel belangrijk in agenturen voor diverse rederijen. Uiteindelijk werd in 1980 ook de nieuwe Jan Tavenier verkocht aan rederij Holwerda uit Heerenveen. Het schip werd herdoopt in Samsun Trader. In 1981 hield Scheepvaartkantoor Tavenier op te bestaan en werden de activiteiten overgenomen door Combined Amsterdam Ship Agencies, een dochteronderneming van Bulkoverlagbedrijf Amsterdam, die gevestigd bleef in het voormalige kantoor van Tavenier aan de Havenstraat 7 te Zaandam.

Vrachtlijst ms Anna uit 1966

Scheepsbevrachter Tavenier maakte ieder jaar een vrachtlijst op voor ieder schip dat ze onder kontrakt hadden. Uit deze lijsten kon het economisch resultaat van het schip worden bepaald.
Het “saldo vracht” werd opgemaakt uit vrachtopbrengsten minus de havenkosten, laad- en loskosten en de betaalde commissie. Kosten voor de bemanning, zoals de gage, werden dus betaald uit het bedrag “saldo vracht”.

Zodra de Scandinavische havens weer ijsvrij waren werd ook de ms ANNA ingezet in de “zout-hout” dienst. Zout vanuit Delfzijl naar Scandinavië en hout terug naar Nederland. Een lading zout bracht gemiddeld ruim 5.000 gulden op terwijl een lading hout bijna 18.000 gulden opleverde. Maar doordat het laden en lossen van de lading hout veel langer duurde dan het laden en lossen van een lading losgestort zout kwam de gemiddelde opbrengst per vaardag redelijk overeen: 870 gulden per dag voor een lading hout en 770 gulden per dag voor een lading zout.

De kerngegevens van ms Anna in het LLoyds Register of Shipping uit 1967 - 1968 zijn:

Op 19 september 1969 is de ms ANNA gekapseisd in de Golf van Biscaye, op weg van Teignmouth naar Genua, na het schuiven van de lading op een afstand van zes mijl van La Coruna. De bemanning kon hierbij worden gered.

Een hoekje in het 'Kantoor van Tavenier' op de tentoonstelling.

Text: Jan Aafjes en Cees Kingma
Beeldmatriaal: Archief Jan Aafjes