Hoogovens IJmuiden

Nu het nog kan !

WIJK AAN ZEE - Met het opblazen van deze twee schoorstenen heeft Corus inmiddels negen van de twaalf niet meer gebruikte schoorstenen gesloopt. De meeste schoorstenen worden niet opgeblazen met dynamiet, maar ’afgeknabbeld’. Ofwel steentje voor steentje afgebroken. Opblazen is goedkoper, vertelt een woordvoerder van Corus. “Je hoeft alleen het puin af te voeren. Deze schoorstenen konden veilig omvallen omdat er in hun omgeving verder niets stond.” Voordat ze werden opgeblazen, waren de meer dan dertig jaar oude schoorstenen aan een kant net boven de sokkel doorgesneden. Aan de andere kant was in zo'n zestig gaten per schoorsteen dynamiet gestopt dat vanaf afstand tot ontploffing gebracht zou worden. Door het gat aan de andere kant zouden de schoorstenen vanaf de sokkel kunnen vallen.

Vergissing

Corus had geen ruchtbaarheid gegeven aan de actie. De verwachting was dan ook niet dat buiten het terrein er veel van gemerkt zou worden, hoewel Wijk aan Zee pal naast het terrein ligt. Dat bleek een vergissing. Het dorp stond te schudden door de knallen. Zo sloegen de paarden op de Dorpsweide op hol. En ook in Beverwijk werden de knallen waargenomen. En anders was er wel de verbazing dat twee schoorstenen ineens niet meer zichtbaar waren.
Toch wisten ze het in Wijk aan Zee wel. Een groep, voornamelijk kinderen, had zich boven op een duin, net buiten het terrein van Corus, verzameld om het spektakel te kunnen zien. Ze moesten geduld hebben. Om twaalf uur, na twee signalen, zou de eerst schoorsteen ’vallen’. Het alarm klonk wel, maar er gebeurde verder niets. De ontsteking werkte niet.

Knal

Nog eens tien, vijftien minuten bleef het stil. Totdat, ineens zonder waarschuwing, een enorme knal klonk en er rook uit de onderkant van de rechter schoorsteen kwam. Luttele seconden later viel de pijp om. Kaarsrecht opzij. In de richting van zijn makker, maar zonder 'm te raken. En terwijl de eerste schoorsteen viel, klonk er een knal bij zijn broertje voordat deze op dezelfde manier viel.
Ondanks dat de ontsteking in eerste instantie niet werkte, vielen de schoorstenen precies volgens planning. Ze moesten wel weg, vertelt de woordvoerder van Corus. Omdat ze niet meer gebruikt worden, vielen de stukken beton eraf. Het gebouw eromheen was al gesloopt. Dit was de Blokwalserij drie die in bedrijf was tot 1991. Gegoten blokken staal werden hier uitgewalst tot plakken. Sinds 1991 is het blokwalsen definitief verleden tijd, omdat met de komst van de continugietmachines het vloeibare staal direct in plakken wordt gegoten.

Gepubliceerd op 06 februari 2005, 22:07

Op minder dan een uurtje fietsen vanuit het centrum van de Zaanstreek ligt het industrie complex van de Hoogovens in IJmuiden. Na een fusie met British Steel werd Koninklijke Hoogovens op 6 october 1999 onderdeel van de Corus Group. In april 2007 is de Corus Group overgenomen door Tata Steel uit India en werden de aandelen van de beurs in London, New York en Amsterdam gehaald. De Corus Group is de op een na grootste producent van staal in Europa.

Om een goede indruk van het bedrijf te krijgen zou men kunnen inschrijven voor de sporadisch georganiseerde excursies over het complex in IJmuiden. Zoals tijdens de Havendagen in IJmuiden waarbij kon worden ingeschreven op een boottocht met het varende monument motorzeesleepboot 'Holland' van Doeksen (Terschelling) vanaf de Trawlerkade naar het Hoogoven complex. De Holland werd daarbij afgemeerd in de buitenhaven van Hoogovens. Tijdens deze officiële bezoeken is fotograferen op het Hoogoven terrein absoluut verboden. Afhankelijk van wie die excursie begeleidt, wordt verteld dat Hoogovens bevreesd is voor 'bedrijfsspionage' of, als dat beter uitkomt, voor 'terrorisme' en dat fototoestellen dus in de tas moeten blijven. En dat is jammer want in de walserij zouden prachtige foto's te maken zijn.

Ook buiten het terrein ben ik al een aantal malen tegen de bedrijfsbewaking aangelopen. Terwijl ik daar toch gewoon op de openbare weg sta. Steeds meer terreinen worden door hoge hekken afgesloten. Het vraagt dan ook steeds meer inventiviteit om de anders dan de door de Hoogovens toegestane en vaak geregisseerde foto's te maken. Bij een van de laatste officiële excursies op het terrein zag ik nog slechts het skelet van de oude Siemens-Martin Staalfabriek staan. Toch een van de hoogtepunten uit de industriële architectuur op het complex. Waar in het Ruhrgebied op een aantal plaatsen gekozen is voor 'gecontroleerd verval' wordt in IJmuiden de sloopkogel gehanteerd. Ook de vestiging van een Hoogoven museum op het Corus terrein kan dit verlies niet compenseren. Zo zal er steeds meer industrieel erfgoed uit IJmuiden verdwijnen; hoogovens worden verkocht en in China of Pakistan weer opgebouwd. Infrastructuur en haveninstallaties worden vervangen, men is tenslotte best zelf in staat van oud weer nieuw te maken. Daarom is het goed om vast te leggen zoals het bedrijf nu functioneert.

Regelmatig waag ik er een fietstocht aan. Afhankelijk van het weer en een aantal toevallige bijzonderheden, zoals de afgemeerde schepen in de buitenhaven, kom ik thuis met een serie foto's van het complex. Ik zal proberen deze reportage af en toe eens te verversen. Op de onderstaande kaart staan mijn favoriete plekken waarop ik de mooiste foto's heb kunnen maken. Nu maar hopen dat de jongens en meisjes van de bedrijfsbewaking deze website niet lezen. Anders verschijnen er nog meer hekken rondom het terrein.