Brede Vaerk is het Deense industrie- en textielmuseum in het dorp Brede dat te noorden van Kopenhagen op het eiland Sjaeland ligt. Het is een prachtig museum geworden. Een zaal vertelt het verhaal van de fabriek. In een andere zaal is 200 jaar mode te zien. Zelfs het ‘BB’ ruitje uit de jaren 50 ontbrak niet. En de derde zaal is gewijd aan de geschiedenis van de Deense industrie. Een goed verhaal dat eindigde bij de jeugdcultuur van de jaren zeventig en tachtig.

In een fabriekshal waren textielmachines opgesteld zoals een self-actor, een card machine etc. Via een smartcard kon je een identiteit aannemen zoals directeur of arbeider. Alternatieven waren een opstandige arbeider, een alcoholistische oude baas of een weduwe van een alcoholist. Via deze identiteiten kreeg je, tijdens je tocht langs de machines, via hun verhaal de geschiedenis van de fabriek te horen. Het gebouw lag in een parkachtige omgeving.

In Zweden, in de buurt van Fagersta, bezocht ik olie-eiland Oljeön, waar de oudste nog overgebleven raffinaderij van Europa is. Deze is in 1875 gebouwd voor de verwerking van ruwe olie uit de USA. Het hele raffinage- en destillatieproces is nog goed te volgen. In onze ogen heel primitief. In de raffinaderij maakte een kuiper de houten vaten voor de lampolie. Het bedrijf sloot in 1902. Tot 1927 maakte men er nog smeerolie. Ik moest me melden op het station, dat als een klein museum was ingericht. Vandaar vertrok een pontje, m.s. Petrolia, met een gids om me rond te leiden over het eiland. De uitleg was in het Zweeds. Ik kreeg een Engelse hand-out. Ik zag dat een pers, die waxine in jute zakken uitgeperst had van 1872 was. Dus die was ergens anders vandaan gekomen. Uit een olieslagerij?

Het was een uniek museum. Het deed mij denken aan de vroeger lakstokerij van Jacob Vis aan de Kalverringdijk. Het technisch museum in Stockholm is in een groot gebouw. Er was een grote afdeling gewijd computers en telefoon. Er was ook een werkplaats uit het begin van de 20e eeuw ingericht en een kleine tentoonstelling gewijd aan vrouwelijk uitvinders. Verder presentaties over het Zweedse genie Polhem, patenten en copyright piraterij. In de grote hal stond een pompmachine die in 1834 was geleverd door de firma James Watt en, verder Saab, Volvo etc. Er was een grote tentoonstelling over ruimtevaart. Kinderen konden ervaren wat gewichtsloosheid was. Verder een kinderafdeling met robots; een soort Nemo.