De afgelopen vijftig jaar is op diverse plaatsen in de Zaanstreek archeologisch onderzoek uitgevoerd. De oudste vondsten dateren uit de IJzertijd (vanaf 700 v. Chr.), de jongste vondsten uit de 19e eeuw. In dit boek worden opgegraven voorwerpen uit al deze perioden en uit alle delen van de Zaanstreek getoond. Sommige vondsten zijn al eerder gepubliceerd, bijvoorbeeld in het blad Zaans Erfgoed, andere hebben nooit de pers gehaald.
De voorwerpen vertellen veel over het leven van vroeger: over het maken van potten door de eerste bewoners van de Zaanstreek, over gevechten met de Romeinen, over de middeleeuwse ontginners van het Zaanse veengebied, over de oorlog tegen de Spanjaarden, over de Zaanse industriemolens, over de rijkdom van de kooplieden, over de armoede van de zeildoekwevers tot aan het bakken van fruitsnoepjes aan toe. Met andere woorden: dit is een boek voor vele smaken.
De auteur, Piet Kleij, is geboren in Wormer, in het noorden van de Zaanstreek en zocht al naar scherven toen hij nog op de lagere school zat. Na een studie archeologie aan de Universiteit van Amsterdam was hij werkzaam als onderzoeker van vondsten uit scheepswrakken bij de afdeling Archeologie Onderwater van het ministerie van OCW.
Als vrijwillig onderwater-archeoloog hielp hij met het opduiken van wrakken in de Waddenzee en de Noordzee. Hierna werkte hij vervolgens als gemeentelijk archeoloog in Oosterhout (Noord-Brabant), als waarnemend provinciaal archeoloog in Noord-Brabant en, door heel Nederland, als archeoloog en aardewerkspecialist voor het Archeologisch Diensten Centrum in Bunschoten. Sinds l april 2000 is hij in dienst van de gemeente Zaanstad als gemeentelijk archeoloog. In zijn vrije tijd geeft hij af en toe archeologische vaarexcursies door het Wormer- en Jisperveld via de Stichting De Poelboerderij in Wormer.
Oostzaan, Wormerland en Zaanstad: drie aparte gemeenten met sterke historische en landschappelijke overeenkomsten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat wij een gezamenlijke belangstelling hebben voor de geschiedenis van de Zaanstreek.
Er zijn nog volop zichtbare sporen van dat verleden, zoals de molens en de vele karakteristieke fabriekspanden en pakhuizen. Maar ook onder de grond worden regelmatig objecten uit vroeger tijden aangetroffen. Daarnaast zijn er hele terreinen die uit archeologisch oogpunt waardevol zijn. Denk daarbij aan de negen landjes in het Guisveld te Wormerveer waarin resten van vijverlanden liggen (waterzuiveringsinstallaties van papiermolens) en het terrein in Krommenie met resten van bewoning uit de Romeinse tijd. Wij koesteren dat bijzondere erfgoed van de Zaanstreek. Door gebouwen een monumentale status te verlenen en door archeologische vindplaatsen in de bodem te beschermen of op te graven, kunnen ze voor het nageslacht worden bewaard.
Maakt die belangstelling voor het verleden ons behoudend en ouderwets? Zeker niet! We staan met beide benen in de eenentwintigste eeuw. Sterker nog, als gemeenten moeten wij altijd toekomstgericht te werk gaan. Daarbij kunnen we belangrijke lessen leren uit het verleden. Ten eerste kunnen we bepalen waar we altijd sterk in zijn geweest en die kracht ook in de toekomst gebruiken. Denk maar aan de Zaanse handelsgeest, de mentaliteit van 'mouwen opstropen', de centrale ligging van de streek en de vele mogelijkheden van de rivier de Zaan. Daarnaast leren bodemvondsten ons onder meer waar nederzettingen zijn geweest, wie er woonden, met welke werktuigen is gewerkt. Daardoor kunnen we ook nagaan welke weerslag de toenmalige activiteiten, bijvoorbeeld de Middeleeuwse ontginning van het veengebied, hebben gehad op het landschap.
In dit boekje is een selectie van bijzondere bodemvondsten opgenomen, die deels bij toeval door particulieren en deels bij officiële opgravingen zijn ontdekt. In de meeste gevallen zijn deze vondsten niet bekend bij het grote publiek. Ze liggen opgeslagen in het archeologische depot van de drie gemeenten en krijgen niet altijd de aandacht die ze verdienen. Reden te meer om het verhaal achter de vondsten te vertellen en u een beeld te geven van de wijze waarop de Zaanstreek tot stand is gekomen: met oneindig veel zwoegen, sjouwen, ploeteren, bouwen, varen, ondernemen, vervoeren en handelen. Ter lering ende vermaak...
De gemeentebesturen van Zaanstad, Wormerland en Oostzaan
| Uitvoering/Formaat: | hardcover, 21 x 26 cm |
| Aantal pagina's: | 104 |
| Auteur: | Piet Kleij |
| Eindredactie: | Magda Berman |
| Vormgeving: | A. Creator |
| ISBN: | 978-90-8741-020-9 |