De architectuur van de toren

De oorspronkelijke watertoren aan de Communicatieweg in Assendelft is in 1885 gebouwd in opdracht van de Maatschappij tot Exploitatie van Waterleidingen in Nederland. De hoogte van deze toren was 31,4 meter. De toren heeft een traditionele baksteenconstructie in de vorm van een cilinder. De schacht van de toren is opgetrokken uit rode baksteen, van onder tot boven verticaal geleed door tien pilasters. Een rondom gaande, geprofileerde lijst vormt de horizontale geleding. In de negen traveeën onder deze lijst is een rondboogvenster aangebracht. De tiende travee bevat de toegang met twee deuren. In dezelfde as als de vensters onder de lijst, zijn boven de lijst in elke travee twee boven elkaar geplaatste rondboogvensters aanwezig. Aan de dakrand had de oorspronkelijke toren een decoratief baksteen vlechtwerk met daar onder een rondgaand boogfries met in elke travee drie bogen.
In de toren werd een plaatijzeren hoogreservoir met een inhoud van 540 m³ geplaatst. Aanvankelijk was de begane grond verdieping ingericht als woning voor de torenwachter. Later is voor deze torenwachter een aparte woning op het terrein gebouwd. De ruimte in de toren werd gebruikt voor de pompinstallaties en waterberging. Op de parterre stonden oorspronkelijk een stoommachine en twee duplex pompen.

In 1922 werd, in opdracht van het Provinciaal Waterleidingbedrijf Noord-Holland, een nieuw reservoir bovenop de toren geplaatst. Het bijzondere van dit reservoir is de vorm: het is een zogenaamd Intze-reservoir. Het gewicht van dit met 1200 m³ gevulde, van gewapend beton vervaardigde reservoir werd verticaal op de ringmuur van de toren overgebracht d.m.v. een holle bolschijfvormige gewapend betonconstructie. Het reservoir had een diameter van 14,80 meter. Deze constructievorm van het reservoir was enig in zijn soort.
De ommanteling van het nieuwe hoogreservoir heeft een tienhoekige vorm en is geconstrueerd uit in het zicht gelaten kolommen gewapend beton in dezelfde as als de pilasters van de oudere torenschacht. Oorspronkelijk waren er in het nieuwe reservoir eveneens tien traveeën ingevuld met rode baksteen aanwezig. Elk travee bevatte een smal, hoog venster van twee bij zestien ruiten. De reservoir-ommanteling kraagt t.o.v. de torenschacht iets uit. Het koepelvormige dak heeft een overstek. In 1973 werd de Assendelver watertoren door de PWN buiten dienst gesteld. Dank zij minder goede resultaten bij het onderzoek van de reinwaterreservoirs dient de watertoren sinds 1978 bovendien niet langer als wateropslag.

Watertoren
Tekening van de boogfries.
FKG Architecten oktober 2000
Tekening Gemeente Archief Zaanstad
Watertoren
Opmeettekening FKG Architecten uit oktober 2000
Tekening Gemeente Archief Zaanstad
Dit is een artikel uit een serie artikelen over de Watertoren in Assendelft. Deze serie begint met het artikel: Wat hebben Pont du Gard en de watertoren van Assendelft gemeen?
Text: Cees Kingma en Simon Zuurbier - augustus 2005
Beeldmateriaal: Archief Cees Kingma
Tenzij anders aangegeven.
Valid HTML 4.01 Transitional