Atelier aan de plas

Atelier aan de plas

Het kunstenaarsleven van

Gerrit Jan de Geus & Duif Aafjes

Voorwoord

Na de dood van de schilder Gerrit Jan de Geus (1908-1975) liet zijn weduwe Duif de Geus-Aafjes zijn atelier, waarin ze ook woonden, grotendeels onveranderd. Zij bleef daar wonen, temidden van zijn schilderijen.
Ze bleek zich echter naarmate ze ouder werd steeds meer zorgen te maken over wat er met Gerrit Jans werk zou gebeuren als ze niet meer in het atelier zou kunnen wonen. Daarom werd in 1984 de Stichting 'Duif en Gerrit Jan de Geus' opgericht. Met als doel het nagelaten werk van Gerrit Jan te beheren en zijn werk en leven met Duif onder de aandacht te brengen en in zijn tijd te plaatsen. De uitgave van dit boek, een kleurrijk en krachtig beeld van de schilder, vormt hierin een belangrijke stap.

Na het overlijden van Duif moesten we een bestemming vinden voor het aan de Stichting nagelaten werk van Gerrit Jan. We wisten het Zaans Museum te interesseren in het unieke atelier in Krommeniedijk. De directeur van het museum, Fokelien Renckens, en de conservator, Hester Wandel, waren verrast door de bijzondere situatie die ze er aantroffen. Alles ademde nog de sfeer van de tijd waarin Gerrit Jan er werkte. Het museum wilde dit voor de toekomst behouden en zo ontstond een samenwerkingsverband tussen het museum en de Stichting.

Een groot deel van het nagelaten werk en ook een deel van het interieur van het atelier is in langdurig bruikleen gegeven aan het Zaans Museum. En in samenwerking met het museum en met Maria Buren van Uitgeverij Noord-Holland hebben we een opzet gemaakt voor dit boek en een overzichtstentoonstelling.

De verschijning van dit boek en de tentoonstelling, die gelijktijdig wordt geopend, vinden we een prachtig resultaat. Het is een gelukkig toeval dat dit gebeurt in het 100ste geboortejaar van Gerrit Jan de Geus.

Bij deze willen wij iedereen die de uitgave van het boek mogelijk heeft gemaakt bedanken: de fondsen die de uitgave financieel ondersteunden, de mensen die een interview gaven, de eigenaars van werken van De Geus die deze beschikbaar stelden voor opname in het boek, Fokelien Renckens en Maria Buren voor de goede samenwerking en natuurlijk vooral Yvonne Koning en Hester Wandel, voor hun langdurige en gedreven inzet.

Namens de Stichting 'Duif en Gerritjan de Geus',
Wil Koning en Willem den Hartigh april 2008

t
Gerrit Jan en Duif in het atelier
in Krommeniedijk, circa 1936
Stichting Duif en Gerrit Jan de Geus

Inleiding

Op 13 oktober 1984 ondertekende ik samen met Duif de Geus-Aafjes, de weduwe van de kunstschilder Gerrit Jan de Geus, de oprichtingsakte van de stichting 'Duif en Gerrit Jan de Geus'. Daarmee werd feitelijk al de beslissing genomen tot het schrijven van dit boek, al wist ik toen nog niet dat ik dat zou gaan doen.

Duif woonde toen, omringd door de schilderijen van haar man, in zijn houten atelier in Krommeniedijk aan de oever van de plas de Crommenije. Ik kwam daar vaak en graag, net als velen met mij, en wilde er eigenlijk nog niet aan denken dat Duif en het atelier er ooit niet meer zouden zijn. Deze unieke plek in de Zaanstreek was een oase van schoonheid en sfeer waar alles samen, de bewoners, de schilderijen, de omgeving en het atelier, een volstrekte eenheid vormden. Dit was het door Duif en Gerrit Jan gecreƫerde decor waarin zij eenenveertig jaar lang samen 'zijn schilderijen leefden'.

Met zijn werk en persoonlijkheid nam de Geus een geheel eigen plaats in tussen de Zaanse kunstenaars en kreeg daarvoor, op regionaal niveau, ook veel erkenning. Zijn schilderijen gaf hij een sterk persoonlijke signatuur mee, vooral door de gebruikte kleuren en penseelvoering, waarmee hij nu eens een krachtige expressieve uitstraling en dan weer een mooie verstilde sfeer wist op te roepen.

Het werk verdient het, naar de wens van Duif, om door middel van een boek onder de aandacht van een breder publiek gebracht te worden.

Maar het verhaal over de schilderijen kan niet verteld worden zonder hun leven, in die tijd en op die plaats te beschrijven. Dat vormt op zich al een historisch document, door de onvoorwaardelijke keuze die Gerrit Jan en Duif maakten voor een leven voor de kunst, in een klein Zaans dorp.

Dit verhaal had ik niet kunnen schrijven zonder de productieve en prettige samenwerking met Hester Wandel, conservator van het Zaans museum. Samen zijn we op onderzoek uitgegaan om inzicht te krijgen in het leven en oeuvre van Gerrit Jan de Geus. We hebben mensen opgezocht die zich Gerrit Jan en Duif nog levendig konden herinneren en die ons hun herinneringen wilden prijsgeven. We hebben archieven bezocht, boeken gelezen, persoonlijke aantekeningen doorgenomen, documenten doorgewerkt, informatie ingewonnen, afbeeldingen verzameld en honderden mailtjes uitgewisseld.Voor deze samenwerking ben ik haar bijzonder dankbaar.

Yvonne Koning
april 2008

UITVOERING BOEK:
Uitgave:Stichting Duif en Gerrit Jan de Geus -
Stichting Uitgeverij Noord-Holland -
Zaans Museum
Tekst:Yvonne Koning en Hester Wandel
Vormgeving:Rolf Kliffen
Omvang:108 pagina's
Formaat:24 x 23 cm
ISBN:978 90 78381 23 5