Honderdvijfentwintig jaar
kerk en samenleving
tussen weiland en water

125 jaar Maria Magdalenakerk

Voorwoord

'Zomaar een dak boven wat hoofden' is de beginregel van een lied dat wij tegenwoordig dikwijls in onze kerk zingen. Het is een lied over de plaats waar we bijeenkomen, een lied ook over het kerkgebouw waar de katholieke gemeenschap van Wormer nu al 125 jaren samenkomt.

De viering van het 125-jarig bestaan heeft dit jaar op zeer gevarieerde wijze plaatsgevonden. Hulde aan de kommisie die dit niet alleen bedacht heeft, maar ook tot uitvoering liet komen.

Bij een bijzonder feit stilstaan is gedenken en wat ligt dan meer voor de hand dan de uitgave van een gedenkboekje. Op deze eenvoudige wijze is dit boekje in het programma van de jubileumkommissie gekomen.

Idee en realisatie zijn echter twee heel verschillende dingen en ieder, die zich voor dit onderdeel van 125 jaar Maria Magdalenakerk heeft ingezet, zal dit beamen. Toch hebben de echte doorzetters het einddoel bereikt. Hulde en dank aan hen, maar ook aan de vele, grotendeels anonieme informanten.

Er leeft niemand meer die de ingebruikname van de kerk in 1869 heeft meegemaakt. Gezien de geschiedenis lijkt het voor de hand te liggen dat een belangrijk deel van de toenmalige bevolking van Wormer niet zo blij geweest zal zijn met de bouw van de nieuwe "Roomse" kerk. De tegenstellingen tussen de verschillende kerken waren immers fel.

Ook op dit terrein is gelukkig veel veranderd en hier is sprake van een duidelijke verbetering. Het is immers tekenend dat het jaarthema van de jubilerende kerk in het nu eindigend jaar luidde: "Een huis voor iedereen". Geen reklamekreet, maar een getuigenis.

Terugkerend naar het lied waarmee ik dit stukje begon, wordt het kerkgebouw omschreven als: "een huis dat een levend lichaam wordt, voor hen die er binnengaan, om recht voor God te staan." Hier worden woorden gehoord, in een ver verleden gezaaid, vertaald in de omstandigheden en noden van vandaag. "Woorden van God, mensen van vrede, oud en vergeten nieuw geheim. Breken en delen, doen wat ondenkbaar is".

Ons kerkgebouw is 125 jaar centrum en plaats van inspiratie geweest voor Gods volk onderweg. Onderweg naar een nieuwe wereld. Dit gedenkboekje geeft een beeld van het vallen en opnieuw beginnen in het verleden. Moge het tevens voor velen een inspiratiebron zijn voor het vervolg van de reis, een reis die eindigt als het ondenkbare werkelijkheid geworden is.

Theo Huijgen, voorzitter parochievergadering.
Juli 1994

Inleiding

De parochie van de H. Maria Magdalena te Wormer is zeer oud. Het is niet bekend wanneer de parochie gesticht is. Het dorp bestond reeds in de 10e eeuw. Het was een nederzetting van vissers, van waaruit het dorp ontstaan is. Men had een bedijking aangelegd rondom de meren: de Beemster, de Wijdewormer, de Enge Wormer, de Schaalsmeer en de Starnmeer. Deze meren verschaften de bewoners van Wormer het levensonderhoud en deden visserij, scheepvaart en handel tot bloei komen. Langs de dijk bouwde men huizen en op de dijk was een weg. Onze Dorpsstraat is daar nog een overblijfsel van.

In de vroege middeleeuwen, vermoedelijk omstreeks 1400, werd een grote kerk gebouwd op de plaats waar nu de Nederlands Hervormde Kerk staat. Dit moet een grote, fraaie kerk geweest zijn. Een afbeelding van deze kerk kan men zien op het geschilderde portret van Pastoor Duncanus.

In 1578 is deze kerk overgegaan in handen van de Hervormden. De Rooms-katholieken moesten van toen af hun godsdienstoefeningen houden in kleine schuilkerken. Deze grote oude kerk is in 1807 afgebroken wegens bouwvalligheid. De tegenwoordige Nederlands Hervormde Kerk werd daar toen gebouwd.

De parochie Wormer mag het als een bijzonder voorrecht beschouwen, dat zij in de tijd, toen de hervorming haar intrede deed in ons land, een geleerde priester en tegelijk een sterke persoonlijkheid, Pastoor Duncanus, gedurende 17 jaar als pastoor heeft gehad. Hij aanvaardde zijn ambt in 1542. Aanvankelijk was pastoor Duncanus niet erg welkom. Vermoedelijk durfden zij hem niet welwillend te ontvangen onder druk van de wederdopers. Maar pastoor Duncanus ging rustig aan het werk. Hij bemoeide zich vooral met de jeugd door het geven van goed onderricht. Hij stichtte een Latijnse school, uit welke school verscheidene leerlingen van naam zijn voortgekomen. Hierdoor wist pastoor Duncanus de mensen voor zich te winnen en kon hij zijn vele gaven vrij ontplooien tot welzijn van de parochie. Hij zocht zelfs contact met de wederdopers. Daar de Wormers ook in die tijd wel van wat conversatie hielden en erg vrijmoedig en openhartig hun mening verkondigden, viel dit wel in de smaak bij de inwoners. Toch trof hij ook bij de wederdopers veel kwaadwilligen aan, die hem veel last bezorgd hebben. Hij probeerde alle moeilijkheden op een hoffelijke wijze op te vangen, Ook had hij een bijzondere liefde voor armen en noodlijdenden.