Papierfabriek de Eendragt aan de Westerveersloot in Wormer omstreeks 1912 Archief: J v.d. Schoor

Artikelen aan de hand van objecten in het VGZ Archief

• We kunnen achteraf wel vaststellen dat het omvallen van de schoorsteen/watertoren bij de Van Gelder papierfabriek in Wormer in 1983 een cesuur markeerde in de strijd voor behoud van industriële monumenten in de Zaanstreek. De, in 1980 opgerichte, werkgroep Industriële Archeologie Zaanstreek had zich o.a. tot doel gesteld industriële gebouwen te behouden, productieprocessen zichtbaar te maken, oral history vast te leggen en de bedrijfsarchieven te bewaren. Het project, met daarin o.a. behoud van de schoorsteen/watertoren, was het eerste project dat door de werkgroep bij de gemeente Wormer werd aangemeld. Op 3 september 1980 werd besloten de werkgroep om te vormen naar een vereniging. De naam van deze nieuwe vereniging werd: Vereniging tot behoud van Monumenten van Bedrijf en Techniek Zaanstreek (MBTZ). Deze vereniging werd uiteindelijk een van de founding fathers van Zaans Erfgoed. Het industriële monument bestond uit twee componenten, beide waren een monumentenstatus waard:
  1. Een majestueuze fabrieksschoorsteen
  2. Een verbouwing van die schoorsteen naar watertoren
  In Een icoon verdwijnt uit het dorp Wormer wordt de geschiedenis van deze watertoren beschreven.