In het Museu del Ferrocarril de Vilanova i la Geltrú staat een van de grootste en meest complete verzamelingen van stoomlocomotieven in Europa. Samen met de locomotievenloods uit het einde van de 19de eeuw, de draaischijf, de watertanks en de werkplaatsen geeft dit voormalige depot een goed beeld van een kenmerkend onderdeel van het stoomtijdperk in Spanje. Hier werden locomotieven onderhouden, van nieuwe brandstof voorzien en het ketelwater bijgevuld.
Ook de latere ontwikkelingen, zoals de diesel en de elektrische locomotieven zijn goed vertegenwoordigd. Verder zijn er diverse onderdelen van de railinfrastructuur te vinden zoals een seinbrug en een bedieningspaneel voor deze seinbrug. Al het materieel is uitstekend beschreven, waarbij erg veel gedetailleerde informatie wordt gegeven. In de filmzaal wordt een 20 minuten durende film vertoond die een fraai beeld geeft van de Spaanse spoorwegen in ontwikkeling. In het artikel In Vilanova staat een van de grootste verzamelingen stoomlocomotieven van Europa vindt u een (beeld)verslag van een bezoek aan dit museum.
Priorat is een streek (comarca) binnen de provincie Tarragona in Catalonië. Een ‘comarca’ is ter vergelijken met een ‘county’ in de Verenigde Staten of een ‘shire’ in Engeland. De grootste toeristische attractie van de streek zijn de wijnroutes langs de uitgebreide Priorat wijngaarden en de wijnkelders. Ook de produktie van olijfolie kan worden bestudeerd. Er is een route uitgezet langs de zes oliemolens in de streek. Om een beter idee te krijgen over het ontstaan van de streek is een bezoek aan de ruïnes van het klooster Scala Dei aan te raden, hieraan dankt de streek tenslotte haar naam.
Industrieel archeologen zullen echter watertanden bij het kleine mijnmuseum in Bellmunt del Priorat. Naast het bezoek aan een kleine expositie, een ‘smelterij ervaring’ en een wandeling over het vroegere mijncomplex kan er een excursie gemaakt worden in de vroegere loodmijn. Door middel van verschillende tableaux vivants is het leven en werken in de nauwe vochtige mijngangen uitstekend uitgebeeld. Bovendien is dit een unieke kans om een berg ook eens van binnen te bekijken. In De loodmijnen van Priorat vindt u een (beeld)verslag van een bezoek aan dit kleinschalige museum.
In Móra la Nova wordt, door een aantal enthousiaste professionals, en gesteund door een groot aantal vrijwilligers, hard gewerkt aan de opbouw van een historisch spoorweg emplacement. Het kleine stadje Móra la Nova ligt aan de spoorlijn tussen de ‘hoofdsteden’: Barcelona en Madrid. Hier werden, halverwege Barcelona en Zaragoza, de stoomlocomotieven uit de sneldiensten gewisseld. Er waren grote werkplaatsen voor het onderhoud van het materieel en een locomotievenloods voor het parkeren van de locomotieven. Ooit werkten hier 1000 werknemers. Nu is het een relatief klein station voor de regionale spoorwegen.
Het centrale seinhuis is prachtig gerestaureerd. Er is weer een werkplaats voor het onderhoud van het rollend materieel en vanuit een andere locatie is een draaischijf overgenomen. Maar de trots van het museum is toch de stoomlocomotief 241F-2238 die werd overgebracht van het spoorwegmuseum in Madrid. In Een spoorwegmuseum in opbouw vindt u een (beeld)verslag van de wording van een industrieel monument.
De gouden eeuw van de wijnsector in Catalunya heeft zijn oorsprong in de zestiende en zeventiende eeuw. Daarvoor kunnen we achteraf twee oorzaken aanwijzen: de ontdekking van Amerika en de start van de productie van gedistilleerde dranken. De wijn- en brandewijnhandel hebben een belangrijke rol gespeeld in de vernieuwing van Catalunya en zorgde voor de toetreding in de moderne tijd tot in de late achttiende eeuw. De wijnbouw was de belangrijkste industrie in Catalunya in de achttiende eeuw. Steden als Barcelona en Reus profiteerden van de export van wijnen en gedistilleerde dranken naar de Spaanse koloniën in Amerika. Deze rijkdom werd echter niet gebruikt voor de verbetering van de wijnsector en de agrarische economie, de winsten werden gebruikt voor de oprichting en ontwikkeling van de industrie in de stad Barcelona.
In Van wijn naar brandewijn vindt u een overzicht van de Catalaanse wijn economie, de beschrijving van enkele Catedrales del Vino en een (beeld)verslag van een bezoek aan een monumentale distilleerderij.
Moll de Costa is tegenwoordig het culturele hart van de stad Tarragona. In fraai gerestaureerde loodsen en vemen bevinden zich nu tentoonstellingsruimten, een festivalhal, een congreszaal, diverse theaters, restaurants, ateliers en allerlei andere aan kunst en cultuur gerelateerde activiteiten. In een van die loodsen is sinds 13 mei 2000 het Havenmuseum (Museu del Port) gevestigd. De aanleg van het Costa dok was, aan het einde van de negentiende eeuw, de eerste grote modernisering van de haven van Tarragona.
Midden in een rotonde in de Moll d'Aragó, de hoofdweg naar de nieuwe haven, en de Moll de Costa staat de Grua Zorroza. En vijftig meter verder in de Moll de Costa staan nog twee geconserveerde havenkranen. Bij de ingang van het Musue del Port staat een kleine elektrische kraan. Deze 4 kranen zijn onderdeel van de Erfgoedroute van de haven van Tarragona.
In Vier monumentale kranen in Tarragona beschrijf ik de context waarin de restauratie van deze havenkranen heeft kunnen plaats vinden.
Samenstelling: Cees Kingma
Beeldmateriaal: Archief Cees Kingma
Tenzij anders aangegeven.
