Met Stoom

Nummer 25 - Januari 1997

Tijdschrift van de vereniging tot behoud van monumenten van bedrijf en techniek Zaanstreek.

Bij de voorplaat:

Groei en nieuwe ontwikkelingen als we kijken naar het rommelige silhouet van de Honigfabrieken in Koog aan de Zaan. In de voorgrond de Noorderbrug, hier nog saluerend voor een binnenvaartschip op de terugweg naar de Amsterdamse haven om weer een nieuwe lading mais voor Honig in te nemen; een symbolische groet aan de vooruitgang, waar de brug zelf voor moest wijken.

Foto en tekst: Peter Marcuse

Voorwoord

Geachte lezer,

Nu ons 25e jubileumnummer van 'Met Stoom' aan het begin van 1997 verschijnt, is dat een goede aanleiding om onze trouwe leden en uiteraard ook andere lezers alsnog veel geluk en gezondheid te wensen in dit nieuwe jaar. Het is ook het moment waarop we kunnen terugkijken op een jaar vol activiteiten en publiciteit mede door ons 15-jarig bestaan en het Jaar van het Industrieel Erfgoed. In onze feestelijke jaarvergadering van 30 september j.l. hebben de aanwezige 65 leden uitgebreid verslag gehad van onze activiteiten, maar voor degenen, die daar niet aanwezig konden zijn, wil ik de hoogtepunten nog even op een rij zetten:

• Op 29 februari 1996 werd het Jaar voor het Industrieel Erfgoed geopend met een manifestatie in het Van Nelle complex te Rotterdam.
• Op 8 mei vond de opening plaats van de Toer-In op de Zaanse Schans, waarna een vaartocht werd gehouden naar pakhuis 'Batavia', begeleid door zeilende bedrijfsvaartuigen. Mevr. Van Diepen, gedeputeerde van N-H en voorzitter van het Jaar I.E. opende daar het Grand Café van de gebroeders Grandiek. In de daarnaast gelegen ruimte had onze vereniging een kleine expositie ingericht, die door ruim 250 belangstellenden is bezocht.
• Op 11 mei werd de nieuwe ANWB-fietsroute 'Zaans Erfgoed' in gebruik genomen. Langs de 32 km lange route staan op 8 plaatsen Infopanelen over industrieel erfgoed. De tekst voor deze route en de panelen werd gemaakt door ons bestuurslid Jaap Schipper.
• Van 22 tot 30 juni werden door de gemeente Zaanstad 10 vaartochten georganiseerd met het stoomschip 'Johannes', waarbij de deelnemers door een gids begeleid langs het Industrieel Erfgoed voeren. Ca. 400 mensen maakten gebruik van deze excursie en reageerden zeer positief op dit initiatief De tekst voor deze vaartocht werd door MBTZ verzorgd.
• Op 24 en 25 augustus werd in samenwerking met het Gemeentearchief Zaanstad een bedrijfsfilmfestival georganiseerd in de Burcht te Zaandam. Er werd een compilatie van bedrijfsfilms vertoond, die door ca 600 mensen werd bezocht. Deze video is te koop bij de boekhandel en de Zaanse VVV; deze laatste heeft ook de Hembrug-film op video uitgegeven en daarvan zijn inmiddels reeds 300 exemplaren verkocht.
• Op 14 november werd door de gemeente Zaanstad en het Projectbureau I.E. een symposium georganiseerd bij Verkade over de problematiek rond het hergebruik van I.E.

Een succes in 1996 op het gebied van behoud en hergebruik kunnen we noemen de restauratie van het complex 'Mercurius', dat door de provincie N-H werd aangekocht en in oude glorie wordt hersteld, waarna het dienst gaat doen als Archeologisch depot van de provincie. Ook de roosmolen 'De Hercules' staat weer als herboren in de Kalverpolder. Op initiatief van MBTZ en Waterschap 'De Waterlanden' werd deze restauratie gerealiseerd door een werkgroep bestaande uit de heren G. van der Wal, D. Brand en J. Ulle, waarmee we hen graag willen complimenteren. Begin oktober werd bekend, dat Lassie in samenwerking met de provincie de pakhuizen langs de Zaan gaat restaureren, een fantastisch bericht in ons lustrumjaar.

Op onze ledenvergadering van 30 september j.l. in café Batavia hebben wij twee van onze trouwe bestuurders t.w. Jur Kingma en Jaap Schipper tot erelid van onze vereniging benoemd. Jur is een van de oprichters van onze vereniging en door zijn grote kennis van het Zaanse industrieel erfgoed en als eindredacteur van ons blad 'Met Stoom', een onmisbare kracht voor onze vereniging. Het is onbegrijpelijk hoe hij zijn drukke huisartsenpraktijk in Uden weet te combineren met het vele werk dat hij voor onze vereniging doet. Jaap was helaas verhinderd op onze ledenvergadering aanwezig te zijn en wij hebben hem daarom op onze bestuursvergadering met de erespeld gedecoreerd. Zijn betekenis voor het Zaanse Erfgoed is alom geroemd en wij meenden dat daarom het erelidmaatschap van MBTZ zeker niet mocht ontbreken.

Voor de komende jaren hebben wij nog veel wensen op het programma staan zoals: hergebruik van de 'Adelaar', Cacaotoren van Boon, behoud pakhuis Amsterdam en de Verkade-panden langs de Zaan, haven voor historische schepen. Ook wordt gewerkt aan een nauwere samenwerking met andere cultuurhistorische verenigingen, waarvan de samenwerking met de Vrienden van het Zaanse Huis het meest van belang is in verband met onze gezamenlijke uitgaven van Anno/Met Stoom.

Inmiddels is door de Vrienden van het Zaanse Huis een meldpunt gestart, waar men kan melden als er iets met ons erfgoed dreigt mis te gaan zoals bv. dreigende sloop van een beeldbepalend pand o.i.d. Elke burger van Zaanstad of Wormerland kan dit soort informatie melden hij het telefoonnummer van het Erfgoedmeldpunt 075-6402020. Een prima initiatief, waar wij en hopelijk ook u, aan zullen meewerken. In elke wijk wordt deze informatie doorgegeven aan een wijkbeheerder, die de informatie natrekt en waar mogelijk maatregelen treft. Wij vertrouwen dat dit nummer net zo bekend gaat worden als het landelijk alarmnummer

Joop Knijnenberg, voorzitter MBTZ

15 Jaar MBTZ gevangen in één foto: van het gesloopte complex van Van Gelder, direct aanleiding tot het oprichten van de vereniging, tot het gebouw van De Adelaar dat thans het behouden alleszins waard is. Foto (helaas beschadigd) archief Kamer van Koophandel

Inhoud

• Met Stoom in het zilver J. Kingma
• Sleepboten leveren stoom aan fabriek F. Boom (aquarel)
• Zaanse Kamer van Koophandel geeft zelfstandigheid op C. van Dalsem
• De Zaanse Nijverheidsbeurs van 1896 Facsimile artikel uit 'Eigen Haard'
• Hoe presenteert de industriële Zaanstreek zich 100 jaar later C. van Dalsem
• Museumrubriek 'Object te kijk': Een Duitse schilder aan de Zaan R.C.C. Pottkamp en J. Kerssens

---------------