Met Stoom

Nummer 34 - December 1999

Tijdschrift van de vereniging Zaans Industrieel Erfgoed

Voorplaat nummer 34

Inleiding

De ‘LUM’ zorgde voor welvaart in Krommenie.

In de jaren zestig zorgde de groei van de Nederlandse Linoleum Fabriek voor welvaart in Krommenie. Niet alleen was er werkgelegenheid voor ca 1200 mensen in de fabriek, maar ook de plaatselijke handel en industrie profiteerden van de voorspoedige ontwikkelingen bij NLF.
Zo werd het transport verzorgd door Expeditie Knap, leverde Reyne en Zonen houten kernen voor de rollen linoleum, fabriceerde Blikfabriek Zaanlandia blikken bussen voor linoleumwas en kitten en werd veel reclamewerk gefotografeerd door Fotostudio A.C. van Wijk. Ook werd het grootste deel van reclamefolders, tijdschriften, briefpapier en facturen gedrukt door drukkerij Knijnenberg en mocht kantoorboekhandel Knijnenberg een belangrijk deel van kantoorartikelen, kantoormeubelen en machines leveren.

De toenmalige directie van de NLF huldigde het standpunt dat wat je dichtbij kon krijgen, je niet van veraf moest halen. Natuurlijk moesten prijs en kwaliteit goed zijn. Door deze instelling ontstond een prima band met de NLF en waren de bovengenoemde bedrijven bereid om zich voor de opdrachtgever volledig in te zetten. Uit eigen ervaring weet ik hoe belangrijk de orders van de NLF waren bij drukkerij Knijnenberg en dat alles op alles werd gezet om de afgesproken leverdatum te halen, ook al moest daarvoor s nachts worden doorgewerkt.
Na de opening van boek- en kantoorboekhandel Knijnenberg aan de Heiligeweg in 1962 werd het assortiment uitgebreid met kantoormeubelen en machines, waarvoor de oude winkel aan de Zuiderhoofdstraat werd ingericht tot showroom. Ik vergeet nooit dat een van de eerste orders voor NLF toen bestond uit 12 tweedeurs kasten en 6 bureaus van Van Blerk Kantoormeubelen uit Tilburg, waarvan we het dealerschap voor de Zaanstreek hadden. Het was voor ons een wereldorder waarvoor we erg veel moeite moesten doen om het op tijd geleverd te krijgen, maar voor NLF moest de onderste steen boven en het lukte gelukkig. Dat Knijnenberg blij was met NLF en andersom bleek wel uit het feit, dat de orderstroom van drukwerk en leveranties van kantoorbehoeften jaar in jaar uit toenamen. Zo sterk zelfs, dat de omzet van Knijnenberg eind jaren zestig voor meer dan de helft van NLF kwam.

Zoals vermeld profiteerden ook andere bedrijven van de groei van Linoleum Krommenie. Een daarvan was Fotostudio A.C. van Wijk, die in de jaren zestig begon met zijn activiteiten. Na te zijn gestart met een studio in zijn woonhuis, werd een fotozaak met studio gestart in de voormalige winkel van Boekhandel Kaayk aan de Noorderhoofdstraat te Krommenie. Van Wijk maakte veel foto's van objecten waar linoleum werd gelegd; u vindt daar elders in dit blad een fotocollage van. Ook werden veel opnamen gemaakt van het product zelf en de wijze waarop dit gelegd moest worden. Zoals dat voor veel bedrijven in Krommenie gold was ook voor van Wijk de Linoleum een zeer belangrijke klant, waaraan veel prioriteit werd gegeven.

Als derde bedrijf dat sterk meegroeide met de ‘Lum’ mag expeditiebedrijf Knap niet vergeten worden; zij zorgden voor het transport van de rollen linoleum door heel Nederland en verzorgden ook een groot gedeelte van de export. De heer A. Knap vertelt hierover in een interview met Cees van Dalsem elders in dit blad. Al met al mogen we constateren, dat het ontstaan en de groei van de Nederlandse Linoleumfabriek (nu Forbo) heeft gezorgd voor welvaart in Krommenie en wat ons betreft wensen wij ze nog 100 jaar erbij, al is dat dan in Assendelft, waar de geplande woonwijk Saendelft op voldoende afstand wordt ontwikkeld.

Dankzij de medewerking van vele auteurs kon dit nummer verschijnen. Vele van de gebruikte foto's (tenzij dit anders is vermeld) komen uit het archief van Foto van Wijk en Evert Koning, tot 1981 werkzaam op de afdeling Publiciteit van de NLF.
Wij danken allen voor hun medewerking

Tot slot wil ik u namens bestuur en redactie plezierige feestdagen toewensen en een storingvrije overgang naar een voorspoedig 2000.

J.Knijnenberg

Van de redactie

In dit blad treft u vrijwel uitsluitend oudere foto's aan, het is tenslotte een historisch tijdschrift. De gebouwen, de machines, de productieprocessen zijn gedateerd. Forbo-Krommenie richt zich op de toekomst en presenteert zich in dit jubileumjaar vooral als een modern en dynamisch bedrijf dat niet teveel bij het verleden wil stilstaan, hoe interessant dit ook is.

Wij als vereniging willen juist graag de geschiedenis belichten van de linoleumproductie en de velen die daarbij betrokken waren. We beseffen dat we daarmee misschien een wat eenzijdig beeld schetsen, omdat de Forbo van nu een procesindustrie is, waar van de modernste technologieën gebruik wordt gemaakt.

Voorplaat: Linoleumtransport in de jaren '50
Foto Van Wijk

nlf complex
Het NLF-complex in 1955,
toen een deel van het bedrijf nog midden in de bebouwing van Krommenie was gelegen;
rechtsonder de firma Eurocol (de oude fabriek)
Inhoud
---------------
MBTZ Logo