In het artikel Hoe Wormer eiland af werd beschrijft Jur Kingma de eerste 50 jaar van de geschiedenis van de Zaanbrug. Hij gaat daarbij in op het technisch ontwerp van de eerste brug uit het einde van de negentiende eeuw. Hij besteed in dit artikel ook veel aandacht aan de 'tolstrijd' rondom deze brug.

De heer W. Wezel uit Wormer heeft, als medewerker bij Klinkenberg in Wormerveer, een serie unieke foto's verzameld van de bouw van de tweede Zaanbrug. Een aantal foto's zijn gedateerd 10 mei 1926. Opmerkelijk in het bijschrift is o.a. “Ten behoeve van het maken voor den onderbouw zijn de tegenwichtsarmen van de bascules verwijderd en zijn de bruggen veranderd in tijdelijke ophaalbruggen”.
In Bouw 2de Zaanbrug vindt u een aantal mooie foto's, waarvan er een aantal nog niet zijn gepubliceerd, plus een korte beschrijving van de toegepaste techniek tijdens deze bouw.

Het belang van een tweede verbinding tussen Wormer en de 'rest van de wereld' was ook in de jaren zeventig van de vorige eeuw al een regelmatig terugkerende discussie. In de Typhoon van 4 september 1979 pleitte een aantal ondernemers voor een heroverweging van een besluit over de 'Noordbrug'.

Het rapport Plan van aanpak voor een verbetering van vaarweg de Zaan uit maart 1997 is nog niet compleet. Er staan nog een aantal blanke pagina's in. Maar de richting is duidelijk. Ook de problemen worden al duidelijk toegelicht. In 'Beschrijving probleemvelden' wordt de Zaanbrug al genoemd: “De knelpunten zijn op dit moment de beperkte breedte van 12 meter van de bruggen bij de Wilhelminasluis en de Zaanbrug”.

Het rapport 'Plan van aanpak voor een verbetering van vaarweg de Zaan' uit april 2000 werd in een oplage van 400 in druk verspreid. Dit rapport was de verdere invulling van het gelijknamige rapport uit 1997. Het rapport was onderdeel van het 'Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport' en had de status van 'beslisdocument t.b.v. promotie naar de planstudiefase'. Alle gesignaleerde problemen voor de scheepvaart op de Zaan werden in dit rapport nader besproken. Hier vindt u een beperkte selectie van relevante pagina's uit dit rapport.

• Voorwoord, Samenvatting en Inleiding
• Het probleem in vogelvlucht
• De problematiek nader bekeken
• Probleemomgeving
• Naar een oplossing
• Vervolg

Bijlage:

• Literatuurverwijzing
• Onderbouwing prognose vervoerd aantal containers over de Zaan
• Actualisering economisch onderzoek
• Lijst van binnenvaart afhankelijke bedrijven/terreinen
• Projectorganisatie

In dit rapport wordt verwezen naar diverse andere rapporten, waaronder:

• Visie basisnet beroepsvaart Noord-Holland
• Actieplan Binnenvaart Noord-Holland 2000-2003

In Planstudie de Zaan, een door 'Buck Consultants International' uitgevoerd “onderzoek naar kosten en effecten van verbetering van de vaarweg” uit 2009, wordt o.a. het volgende vastgesteld:
“De huidige maatvoering van de Zaanbrug in combinatie met de ligging in de bocht van de Zaan vormt een nautisch probleem voor de grotere schepen op de Zaan. Deze schepen moeten met grote voorzichtigheid dit knelpunt nemen, wat risico?s voor aanvaringen met zich meebrengt. De Zaanbrug verbindt Zaanstad met Wormerveer en is gedeeld eigendom van de gemeenten Zaanstad en Wormerland. Met een doorvaartopening van 12,00 meter kunnen in principe klasse Va schepen (met een breedte van 11,40 meter) de opening passeren. Door de ligging van de brug ten opzichte van de vaargeul, bochten in de vaarweg en aanlegkades is het echter lastig manoeuvreren met deze grotere schepen. Vooral de combinatie van grotere, onbeladen schepen en wind geeft risico?s op aanvaringen en leiden tot trage passages van deze schepen door de brug”.

In de KADERNOTA 2005 - 'Operatie: naar een realiserende gemeente Zaanstad' doet het college van B&W een aantal suggesties m.b.t. bezuinigingen voor de komende jaren. Een van de manieren waarop bezuinigd zou kunnen worden is door “afstoten delen van de openbare ruimte”.

b.5 Afstoten delen van de openbare ruimte (blz. 47)
De berekening van de hoeveelheid middelen die nodig is om de openbare ruimte het kwaliteitsniveau 'Basis' te geven is gebaseerd op het bestaande areaal. Om te kunnen besparen op het onderhoud aan de openbare ruimte zou het areaal verkleind kunnen worden.
Mogelijkheden om het areaal te verminderen zijn bijvoorbeeld:

• Het in 2010, wanneer de Zaanbrug volledig is afgeschreven, de brug niet te herbouwen maar op te heffen of te vervangen door een fietsbrug over de Zaan. De brug is voor gemeente Zaanstad geen essentiële verkeersader

In opdracht van 'Projectbureau Masterplan Noordzeekanaalgebied' heeft 'TNO, Business Unit Mobiliteit & Logistiek' een onderzoek uitgevoerd naar de kansen voor gebruik binnenvaart in, van en naar de Noordvleugel. In het Eindrapport doet TNO een aantal opmerkelijke uitspraken, waaronder:

“Uit onderzoek naar de concurrentiepositie van de cacaosector in het Noordzeekanaalgebied (bron: TNO 2005) bleek dat vooral de bereikbaarheid over de weg, steeds striktere milieuwetgeving en beperkte uitbreidingsmogelijkheden ervoor zorgen dat voor cacao overslag Rotterdam en Antwerpen echte concurrenten zijn voor Zaanstad en Amsterdam. Door ruimtelijke conflicten tussen verschillende functies als wonen, industrie en recreatie en afwezigheid van eenduidig beleid over plaatsing van puur watergebonden bedrijven langs de Zaan en Noordzeekanaal wordt de concurrentiepositie van de binnenvaart op de langere termijn uitgehold”.

Werken langs de Zaan geeft een overzicht van de economische ontwikkelingen in Zaanstad. Economische structuurversterking is één van de speerpunten van het College van B&W van Zaanstad. In Zaanstad zelf in men duidelijk minder pessimistisch over de toekomst van de cacao verwerkende industrie dan TNO in het hierboven genoemde rapport:

“Van oudsher is de Zaanstreek een belangrijke vestigingsplek voor cacao-verwerkende bedrijven. De regio rond het Noordzeekanaal met ondermeer Gerkens cacao en ADM Cocoa (samen goed voor 45% van de wereldproductie) is een hotspot voor de cacaogerelateerde industrie. De cacaoverwerkende industrie is kapitaalintensief. Dit betekent dat er een groot kapitaalbeslag op hun huidige locaties is. Daarom zijn deze bedrijven minder snel geneigd naar lagelonenlanden te trekken”.

De Provincie Noord-Holland heeft aan EVO gevraagd om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar het 'Barge truck'-concept. De doelstelling van dit haalbaarheidsonderzoek was om vast te stellen in hoeverre het 'Barge Truck'-concept interessant zou kunnen zijn voor de vaarwegen en verladers in Noord-Holland.
Een van de conclusies uit dit rapport is: “Wil de binnenvaart optimaal gebruik kunnen blijven maken van het bestaande vaarwater dan zullen er voldoende laad- en losmogelijkheden moeten zijn. Bestaande laad- en losfaciliteiten dreigen te verdwijnen ten koste van andere belangen (bijvoorbeeld woningbouw); het gevaar bestaat dat de binnenvaart hierdoor in een neerwaartse spiraal terechtkomt: immers minder laad- en losmogelijkheden betekent dat minder verladers zullen kiezen voor de binnenvaart”.
In Wormer werd het 'natte industrieterrein' van bouwstoffenhandel Floris herbestemd tot woongebied.

Bedrijven die gebruik maken van de Zaan houden de ontwikkelingen in de binnenvaart scherp in de gaten. Initiatieven zoals AMSbarge worden nauwlettend gevolgd. Het AMSbarge project bestaat uit de ontwikkeling van lijndiensten vanuit het Amsterdamse havengebied naar het achterland (vice versa). Door een speciaal ontworpen schip met een eigen loskraan kan tussen verschillende laad en lospunten onder andere langs de Zaan gevaren worden. Daarmee kunnen containers worden geladen of gelost zonder dat een bedrijf kosten moet maken om haar kade geschikt te maken voor dit type overslag. Door de mogelijkheid lading te bundelen kan een efficiencywinst worden verwacht.
Sinds de oplevering van de Verkenningenstudie heeft de regio veel initiatieven ondernomen om knelpunten aan te pakken. De belangrijkste en meest kostbare verbeteringen (vernieuwing Wilhelminasluis en verdiepen vaargeul) kan de regio niet op eigen kracht uitvoeren. (Uit: Planstudie de Zaan)

Toenemende congestie, emissie van schadelijke stoffen en de trend naar duurzaam transport zijn de belangrijkste redenen, waarom het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord de efficiency in het transport in haar regio wil vergroten. Veel bedrijven in de regio onderschreven dit en het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord heeft besloten dit onderwerp op te pakken door het oprichten van de 'Duurzame Ontwikkeling Transportstromen & bereikbaarheid BV' (DOT BV). In opdracht van DOT BV heeft een onderzoek door DHV laten doen, waarin de vrachtstromen uitgebreid worden geïnventariseerd en de bereidheid van bedrijven wordt gemeten om over te stappen van weg naar watervervoer. Een van de geïnterviewde bedrijven laat echter weten:

“Nederland is een dorp. Containervervoer is vooral gericht op de langere afstanden naar de zeehavens, slechts een klein deel van de containers komt in aanmerking om vanuit de Kop van Noord-Holland per schip naar de zeehavens toe te worden vervoerd”.

Uit het rapport blijkt met name bedrijventerrein Boekelermeer in Alkmaar veel potentie te hebben voor zowel containervervoer over water als voor de afhandeling van bulkstromen.

In Netwerkstrategie Vaarwegen en Binnenhavens Noord-Holland uit 2008 lijkt de provincie Noord-Holland de stelling uit het bovengenoemde rapport te bevestigen:

“De binnenvaart in Noord-Holland maakt zowel absoluut als relatief een sterke ontwikkeling door, waarbij de perspectieven voor de komende jaren goed zijn. In het bijzonder zullen het vervoer en de overslag van containers nog verder ontwikkelen. Echter, als we niet investeren in het faciliteren hiervan, zal de groei van het containervervoer toch weer snel terugvloeien naar de weg.
De groei zal vooral gebeuren in het vervoer van en naar Noord-Holland, op de grotere afstanden derhalve. Het binnenvaartvervoer binnen Noord-Holland neemt af, op deze korte afstanden is het moeilijk concurreren met het wegvervoer. Op de langere afstanden daarentegen laat de binnenvaart hogere groeicijfers zien dan het wegtransport”.

De netwerkstrategie geeft aan dat de binnenvaartuitdagingen in de eerste plaats in de 'corridor' De Zaan ? Noordhollands Kanaal liggen.

In een persbericht liet Meneba weten haar produktiebedrijf in Wormerveer te sluiten. Na het vertrek van bouwstoffenhandel Floris uit Wormer verdwijnt er zo opnieuw een belangrijke drager uit het project Vaart in de Zaan.

In de Planstudie de Zaan werd al geconstateerd dat er reeds meerdere bedrijven zijn verdwenen sinds het opstellen van de eerste versie van Vaart in de Zaan:
“Ook hebben enkele (grote) verladers zoals Brokking (veevoederbedrijf) activiteiten in de regio gestaakt. Hierbij is een jaarlijkse stroom van 140.000 ton verloren gegaan”.

In Vaart in de Zaan werd in 2000 het vervoer vanuit Lelystad naar de huisvuilcentrale in Alkmaar genoemd als een potentiële grootvervoerder op de Zaan:
“Tal van bedrijven in Noord-Holland-Noord zijn afhankelijk van de situatie rond de Zaan. Te denken valt aan de brandstofbevoorrading voor de Koninklijke Marine in Den Helder en het voorgenomen afvaltransport per containerschip naar de Huisvuilcentrale Noord-Holland in de Boekelermeer te Alkmaar”.

Uit bijgevoegd overzicht van het vervoer naar HVC blijkt dat in maart 2009 het vervoer over water inmiddels weer is vervangen door vervoer over de weg. Wel is er een nieuwe vervoersstroom op gang gekomen van houtsnippers. Vaak komt die lading met een kustvaarder vanuit Europa. Dat de Wilhelminasluis eigenlijk te klein is voor dat soort schepen blijkt ook uit bijgevoegd overzicht.

In Zaanbusiness Jaargang 13, Edititie 97 van oktober 2010 werd er veel aandacht besteed aan de bevaarbaarheid van de Zaan. “De Zaan wordt opgewaardeerd tot CEMT Va Vaarweg. Daardoor kunnen er grotere schepen doorheen varen die ook nog eens minder obstakels tegenkomen. Van dat laatste zijn de nieuwe Berhardbrug en Julianabrug voorbeelden. Twee hindernissen moeten nog genomen worden, de Wilhelminasluis in Zaandam en de Zaanbrug tussen Wormer en Wormerveer. Als alles meezit, is het in 2014 zover en zit er ook 'vaart in de Zaan' voor grote binnenschepen”.
(Zaanbusiness wordt gratis in controlled circulation verzonden naar bedrijven in de Zaanstreek.)

In een cultuurhistorische verkenning pleit Monumentenzorg Zaanstad “om vanuit cultuurhistorisch perspectief de huidige plek van de Zaanbrug te handhaven”.

De conclusie in dit interne discussiestuk is: “De huidige locatie van de Zaanbrug past in de ontwikkelingsgeschiedenis van de brug. De gehele (historische) infrastructuur van beide dorpen is gericht op de huidige Zaanbrug. Verwijdering van de brug zal een diep gat slaan in beide dorpen en het historische wegennet zwaar aantasten. Opvulling van de aldus ontstane gaten met nieuwbouw die goed past bij de omringende fabrieken, pakhuizen en andere bebouwing zal een zware opgave zijn. Bij handhaving van de brug op deze plaats blijft het historische beeld in stand en blijft de geschiedenis van dit deel van de Zaan herkenbaar als onderlegger voor nieuwe ontwikkelingen.”

Het Masterplan Noordzeekanaalgebied is een samenwerkingsverband tussen overheden en bedrijfsleven. Regelmatig publiceert de organisatie een journaal. In nr. 3 van december 2009 werd veel aandacht besteed aan de verbeteringen m.b.t. de Zaan.

Na jaren van voorbereiding is het project 'Vaart in de Zaan!' op 14 oktober bestuurlijk ondertekend. Staatssecretaris Tineke Huizinga van VROM nam 'een ruimhartige bijdrage' van 15 miljoen euro mee naar Zaandam voor verbreding van de Wilhelminasluis, verbreding van drie bruggen en het uitbaggeren van de Zaan tot 5 meter diepte. Daarmee is de Zaan vanaf 2014 weer volledig toegerust op de toekomst. In deze Zaanspecial verder een impressie van de omvangrijke voedingsindustrie aan de Zaan en de bijbehorende binnenvaart. Inclusief een impressie van het dagelijks werk van schipper Henk Tuil van Koole en zijn blik op de verbeteringen die 'Vaart in de Zaan!' gaat brengen.

Uit Jaaroverzicht 2009 Havendienst Zaanstad blijkt dat het goederenvervoer over de Zaan sterk terug loopt:
“De statistieken laten zien dat het goederenvervoer over de Zaan (telling Wilhelminasluis Zaandam) de laatste jaren sterk terugloopt. Deze terugloop is voornamelijk veroorzaakt door minder vervoer van zand en grind, grote infrastructurele projecten in Noord-Holland zijn uitgesteld of staan op een laag pitje. De aanvoer van tarwe, mais, cacaobonen en palmolie zijn nagenoeg gelijk gebleven. Een meevaller was het vervoer van baggerslib uit het Noordhollandskanaal, door baggerwerk van Purmerend tot Alkmaar is 395.795 ton aan slib over de Zaan vervoerd”.

Havenmeester Peter ter Meulen is ook best trots op de ontwikkelingen m.b.t. de verbetering van de vaarweg door de Zaanstreek. In amports magazine nr 4 van 2010 legt hij uit wat o.a. de problemen zijn bij de Zaanbrug:
“Door de bochten in de vaarweg en de aanlegkades is het voor grote schepen lastig om hier te manoeuvreren. Vooral de combinatie van grote, onbeladen schepen en wind geeft risico's op aanvaringen en leidt tot trage passages van schepen”.

In het Voorblad raadsavond Wormerland omschrijft het college wat er van de behandeling wordt verwacht en welke randvoorwaarden daarbij kunnen worden gesteld:

• Goedkeuring geven aan de overeenkomst 'Vaart in de Zaan' (Zaanbrug) tussen de provincie Noord-Holland, gemeente Zaanstad en gemeente Wormerland. In de voorronde raad van 15 september en 6 oktober 2009 is uitvoerig gesproken over bijgevoegde concept overeenkomst maar dit leidde niet tot de gevraagde goedkeuring
• De overeenkomst 'Vaart in de Zaan' Zaanbrug gedateerd 14 oktober 2009 tussen de provincie Noord-Holland, de gemeente Zaanstad en de gemeente Wormerland goed te keuren
• Het college opdracht te geven met de provincie Noord-Holland en de gemeente Zaanstad gezamenlijk voortvarend te werken aan een voorstel voor een locatiekeuze plus ontwerp eisen en deze zo mogelijk nog in de huidige zittingsperiode aan de raad ter besluitvorming voor te leggen

In Raadsvoorstel voor het agendapunt 'Vaart in de Zaan' op 19 januari 2010 schrijft het college o.a.:

• Inleiding en probleemstelling: In de voorrondes raad van 15 september en 6 oktober 2009 is uitgebreid gesproken over dit onderwerp. Vooralsnog leidde dit niet tot besluitvorming omdat uw raad met nog veel vragen en onduidelijkheden zat. Het Project Management Bureau van de gemeente Amsterdam is ingeschakeld om helderheid te verschaffen over de nog niet beantwoordde vragen en gesignaleerde open einden.
• Oplossing: Het PMB heeft alvorens tot advisering te komen gesprekken gevoerd met onder meer alle fractievoorzitters van uw raad en met de verantwoordelijke personen van provincie en gemeente Zaanstad. Dit mondde uit in het advies aan uw raad goedkeuring te geven aan bijgevoegde overeenkomst. Voor de hieronder liggende argumentatie wordt verwezen naar het advies van PMB.

In Advies van het College van B&W m.b.t. het project 'Vaart in de Zaan' schrijft het college o.a.:

De raad heeft op 6 oktober jl. beraadslaagd maar niet met het voorstel ingestemd. Reden hiervan was dat (samengevat) er nog geen duidelijkheid was over de plaats van de nieuwe brug, getwijfeld werd aan het belang van een nieuwe brug voor Wormerland, het financiële risico onvoldoende was afgedekt en een dekkingsvoorstel ontbrak. Door de opstelling van de raad dreigt een impasse omdat uw college zich gebonden acht aan het principe akkoord over de financiering dat met de deelnemende partijen was bereikt.
De besluitvorming is extra onder druk komen te staan door de voorwaarde die het Rijk heeft gesteld aan de extra financiële rijksbijdrage van € 5 miljoen in de kosten voor vernieuwing van de Wilhelminasluis te Zaandam. Deze voorwaarde luidt dat ook de Zaanbrug wordt vernieuwd.
Om de impasse te doorbreken is het Project Management Bureau (verder te noemen PMB) van de gemeente Amsterdam ingeschakeld. PMB is gevraagd een voorstel te doen dat kan rekenen op instemming van de raad en voldoende recht doet aan de belangen en opvattingen van de provincie Noord-Holland en de gemeente Zaanstad.

In de Overeenkomst 'Vaart in de Zaan' worden de afspraken tussen Zaanstad, Wormerland en de Provincie Noord-Holland nader omschreven. Zo staan er zaken in als:

• De Zaan een belangrijke vaarweg in het Basisnet voor de Beroepsvaart in Noord-Holland van de Provincie is;
• Op 25 april 1997 de Gemeente Zaanstad, de Provincie Noord-Holland, het Hoogheemraadschap, de Staat, de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Amsterdam en de EVO een "Intentieverklaring plan van Aanpak De Zaan" hebben ondertekend en dat deze overeenkomst een vervolg is op deze samenwerking;
• Partijen hebben aangegeven een financiële bijdrage te willen leveren aan de nieuwbouw van de Zaanbrug en afspraken hierover te willen vastleggen in deze overeenkomst;
• Onder het "Werk" wordt de volgende infrastructurele maatregel verstaan: de vernieuwing van de Zaanbrug. De nieuwe Zaanbrug zal een functionele brug over de Zaan zijn die de Gemeenten verbindt en waarvan het dwarsprofiel bestaat uit twee rijstroken, een trottoir en fietspad. De brug wordt op afstand bedienbaar. De brug zal een doorvaartbreedte van 16,5 meter hebben. Het Werk wordt tevens omschreven in 'Planstudie de Zaan, Onderzoek naar kosten en effecten van verbetering van de vaarweg';
• Oplevering nieuwe Zaanbrug: 1 juli 2014

In een schriftelijke verklaring gaf het CDA Wormerland aan kritisch te zijn over de financiering van het project Zaanbrug en stelt o.a.:

• De noodzaak voor een nieuwe brug is niets anders dan het binnenhalen van subsidies
• Hoe gaan we de brug financieren

Het CDA verwoord o.a. de volgende standpunten:

• Het CDA gaat niet akkoord met de bijdrage van 5,25 milj. euro, excl.BTW
• Gaat niet op voorhand akkoord met de doorvaartbreedte van 16,5 m.
• Gaat niet akkoord met het voorstel, omdat de kosten van de infrastructurele maatregelen en eventuele planschade niet bekend, zelfs niet begroot zijn en de Noord-Zuidlijn een voorbeeld is dat een eenmaal ingeslagen weg geen weg meer terug kent
• Bij de uitgangspunten nog steeds vermeld staat dat de architectuur hoogwaardig moet zijn en dit is in tegenstelling tot wat er nu wordt voorgesteld.

In een uitgebreide schriftelijke verklaring gaf VLW aan geen voorstander te zijn van het vervangen van de Zaanbrug:

Wij hebben over het onderwerp "Vaart in de Zaan" al twee keer gesproken in de voorronde van de raad. Hierbij hebben wij opmerkingen gemaakt over de nut en noodzaak van dit project voor onze gemeente. Wij hebben daarbij aangegeven dat onze gemeente geen enkel economisch belang heeft bij de bouw van een nieuwe Zaanbrug en wij gaven aan dat de huidige brugverbinding technisch als wel economisch gesproken nog jaren mee kan en dat derhalve ook hieruit niet geconcludeerd kan worden dat de Zaanbrug vervangen moet worden.

In een MEMO - Beantwoording van gestelde vragen over Vaart in de Zaan (Zaanbrug) gaat het college van B&W in op de vragen die gesteld zijn in de voorronde van 15 december 2009. In die voorronde kwam aan de orde het raadsvoorstel plus bijlagen over het aangaan van een overeenkomst 'Vaart in de Zaan' (Zaanbrug).
Een van de vragen van de gazemelijke fracties van GL, PvdA en de VVD ging over de: de te hanteren doorvaartbreedte en welke eisen aan de brug worden gesteld qua architectuur. In artikel 5.2 staat dat de kostenramingen zoals genoemd in het vorige lid gebaseerd zijn op een brug met een doorvaartbreedte van 20 meter en brug met een hoogwaardige architectonische uitstraling. De doorvaartbreedte is inmiddels teruggebracht naar 16,5 meter en er is nu sprake van een sobere en doelmatige brug. Het terugbrengen van de doorvaartbreedte van 20 meter naar 16,5 meter en in plaats van een hoogwaardige brug met architectonische uitstraling een sobere en doelmatige brug bouwen (wie heeft/hebben dat overigens besloten?) leidt toch tot lagere kosten? Het is dan toch niet reëel om de beide gemeenten de helft te laten betalen van het hogere bedrag?

Het antwoord van het college was: In 2002 was de raming € 21.000.000,- inclusief VAT + BTW. Begin 2009 was de raming € 23.000.000.- inclusief VAT + BTW.
Beide ramingen gebaseerd op een brug met een doorvaartbreedte van 20 meter en met een hoogwaardige architectonische uitstraling (referentiemodel).
In september 2009 is op basis van ervaringen met de Beatrix- en Julianabrug de planstudie geactualiseerd. Daaruit bleek dat de Zaanbrug conform referentiemodel nooit voor € 23.000.000,- gebouwd kon worden. De Beatrix- en Julianabrug lieten een kostenoverschrijding zien van € 2.000.000,- en € 4.500.000,-.
De sluisbreedte van oorspronkelijk 17 meter werd op basis van de actualisatie teruggebracht tot 14 meter. Dit betekende dat de doorvaartbreedte van de Zaanbrug kon worden teruggebracht tot 16,5 meter. Aangezien een verhoging van de bijdrage aan de brug niet de voorkeur had van partijen werd door partijen de voorkeur gegeven aan een functionele brug die op basis van de gezamenlijke eisen ontworpen kan worden.

De fracties van de VVD, GL en de PvdA dienden gezamelijk een motie m.b.t. locatie van de nieuwe Zaanbrug in. Daarin stelden de fracties o.a. het volgende voor:

Er in het overleg met de betrokken parijen zorg voor te dragen dat de discussie over de locatie op een open en eerlijke wijze gevoerd gaat worden en de betrokken volksvertegenwoordigers in staat worden gesteld op de juiste wijze een besluit over de definitieve locatie te nemen.

De fractie van GroenLinks stelde tijdens de behandeling van de Bestuurdersovereenkomst Vaart in de Zaan een aantal Technische Vragen m.b.t. de financiering van het project. De kostenraming voor het werk aan de Zaanbrug is totaal € 21.000.000 (prijspeil 2002). De verdeling van de kosten zijn 25% voor Zaanstad en Wormerland en 50% voor de Provincie. Dat is een investering van € 5.250.000. De totale investering volgens het prijspeil van 2009 is € 23.000.000. Bij deze verdeelsleutel moet Wormerland dus € 5.750.000 investeren. De in het college voorstel genoemde investering van € 6.100.000 bij oplevering van de Zaanbrug in 2014 zal, op basis de investering volgens het prijspeil van 2009, aanmerkelijk hoger uitkomen. GroenLinks wil daarom eerst dat er een besluit genomen wordt over de locatie en dat er een begroting wordt opgesteld voor beide locaties.

In de loop van 2010 stuurde het college van B&W van Zaanstad een voorstel naar de Gemeenteraad waarin de raad gevraagd werd in te stemmen met twee bestuurdersovereenkomsten 'Vaart in de Zaan':

• Bestuursovereenkomst Wilhelminasluis, Wilhelminabrug en Beatrixbrug
• Bestuursovereenkomst Zaanbrug

Vernieuwing van de Zaanbrug. Daarmee wordt het laatste nautische knelpunt in de Zaan opgelost. De brug ligt in een kromming van het water en belemmert de scheepvaart. Gewenst is een vernieuwing van de brug waarbij de doorvaartbreedte wordt vergroot. De gemeente Wormerland pleit al enkele jaren voor verplaatsing van de brug in zuidelijke richting. Daarom is het gewenst de plaats van de brug nader te bezien in overleg met Wormerland. Voorgesteld wordt hier een quick scan naar te laten uitvoeren, om te beoordelen of een dergelijke verplaatsing mogelijk is. Voor Zaanstad gelden daarbij de volgende voorwaarden:

• onderzoek mag een snelle uitvoering van het project niet in de weg staan;
• de subsidie van het rijk mag niet in gevaar komen;
• de verplaatsing mag niet duurder uitvallen dan vernieuwing op de huidige plek;
• een nieuwe locatie dient ruimtelijk en verkeerstechnisch aanvaardbaar te zijn.

De totale kosten van de Zaanbrug worden geraamd op 23 miljoen. Zaanstad levert een bijdrage van € 5,25 miljoen. Wormerland betaalt € 5,25 miljoen en de Provincie draagt 'zoveel als nodig' bij.

In de Bestuursovereenkomst Zaanbrug die de drie partijen, de gemeenten Wormerland en Zaanstad en de provincie Noord-Holland, op 5 maart 2010 aangingen, is afgesproken samen de gewenste locatie van de nieuwe Zaanbrug uit te werken.

In bestuursovereenkomst wordt de brug als volgt gedefinieerd:
“De nieuwe Zaanbrug zal een functionele brug over de Zaan zijn die de Gemeenten verbindt en waarvan het dwarsprofiel bestaat uit twee rijstroken, een trottoir en fietspad. De brug wordt op afstand bedienbaar. De brug zal een doorvaartbreedte van 16,5 meter hebben. Het Werk wordt tevens omschreven in 'Planstudie de Zaan, Onderzoek naar kosten en effecten van verbetering van de vaarweg; Actualisering 2009'”.

In Resultaten van het locatieonderzoek van 20 september 2010 werd door de drie belanghebbende partijen nog enige ruimte voor discussie gelaten:
“Op de aspecten 'Ruimtelijke inpassing', 'Economische effecten' en 'Maatschappelijk draagvlak' scoort de locatie Nieuweweg het meest positief. De cultuurhistorische waarde van de huidige locatie (de historische eenheid van industrie, pakhuizen en de Zaanbrug) en de bovenwijkse functie van het Wormerveerse winkelgebied spelen daarbij een belangrijke rol.
De locatie Lassiestraat scoort meer positief op de toekomstige afwikkeling van het autoverkeer in Wormerland. Een belangrijk voordeel van de locatie Lassiestraat is verder dat gedurende de bouwfase van de nieuwe brug de noodzakelijke verkeersomleidingen en tijdelijke voorzieningen beperkt zullen zijn, omdat de bestaande Zaanbrug in gebruik kan blijven.
Bij de locatie Lassiestraat moet rekening worden gehouden met hogere aanlegkosten als gevolg van meer omvangrijke aanpassingen aan de bestaande onder- en bovengrondse infrastructuur. Ook is het risicoprofiel van de locatie Lassiestraat minder gunstig door een groter aantal onzekerheden dat aan de (nieuwe) bruglocatie is gerelateerd”.

Er wordt in ieder geval melding gemaakt van de cultuurhistorische waarde van de huidige locatie.

De brug zal een doorvaartbreedte van 16,5 meter hebben en voldoen aan CEMT-klasse Va volgens de Richtlijnen Vaarwegen. Regelmatig wordt in de verschillende rapporten verwezen naar dit document van Rijkswaterstaat uit 2005.

In het Zaans Verkeers en Vervoersplan wordt het niet ontkend, het vervoer over water neemt af:
“Sinds jaar en dag zijn er in de Kanaalzone en langs de Zaan bedrijven gevestigd die gebruik maken van vervoer over water. Deze bedrijven vertegenwoordigen een essentieel deel van de Zaanse economie (10% van de werkgelegenheid en 25% van de toegevoegde waarde). De afgelopen decennia is het vervoer over water afgenomen. Vanuit het oogpunt van optimale bereikbaarheid (ook over water) en duurzaamheid (terugdringen van de CO2 uitstoot) wil de gemeente Zaanstad het vervoer over water stimuleren”.

Over de Zaanbrug geen woord in dit Verkeers en Voersplan !

In 2008 wilde men in Wormerland niets weten van een nieuwe Zaanbrug. Het Gemeentelijk Verkeer- en Vervoerplan zegt er dit over:
“Voorlopig blijft de huidige Zaanbrug nog functioneren. Het college heeft aangegeven dat op basis van onderhoudsprogramma?s verwacht mag worden dat de Zaanbrug op z?n vroegst in 2020 aan vervanging toe is (en mogelijk nog later). Tegen die tijd zullen met de betreffende betrokken partijen (zoals gemeente Zaanstad en provincie Noord-Holland) gesprekken gestart worden over locatie, uitvoering en kosten. Dit is op dit moment nog niet aan de orde en voor de planperiode van dit GVVP dus ook niet relevant”.

Er werd al wel nagedacht over een nieuwe lokatie:
“De nieuwe brug zou de nieuwe zuidelijke ontsluiting van de gemeente Wormerland moeten worden. Dit betekent dat een duidelijker, rechtstreekse route gezocht/gerealiseerd zou kunnen worden. Belangrijk hierbij is wel dat een korte verbinding voor langzaam verkeer naar NS-station Wormerveer beschikbaar blijft”.

Op 14 december 2010 werd het voorstel betreffende de locatiekeuze voor de nieuwe Zaanbrug behandeld in de gemeenteraad van Wormerland. In deze vergadering constateerde de raad o.a. “dat het op basis van de nu voorliggende rapportage zonder brede betrokkenheid van burgers en hun maatschappelijke instellingen niet verantwoord is om een dergelijk vergaand besluit te nemen inzake de locatie van de nieuwe Zaanbrug”.
De gemeenteraad droeg het college van B&W op om in overleg met de andere betrokken partijen zorg te dragen dat een nieuw onderzoek naar de meest gewenste locatie uiterlijk voor 1 april 2011 alsnog op een gedegen en goed onderbouwde wijze zou worden uitgevoerd waarmee de gemeenteraad in de gelegenheid werd gesteld om een goed onderbouwd en gedragen besluit te nemen.

In Plan van aanpak gaf het college aan hoe dat onderzoek zou worden uitgevoerd en welke vragen daarin zouden worden beantwoord.

Op initiatief vanuit de fractie van de PvdA werd vervolgens door de raad besloten om een werkgroep (later klankbordgroep Zaanbrug genoemd) uit de raad samen te stellen, welk werkgroep tot taak kreeg de aangenomen motie te concretiseren conform het verzoek van het college. Uit de verslagen van de klankbordgroep blijkt o.a. dat de groep in korte tijd 11 maal bijeen kwam. De klankbordgroep blijkt de nodige sturing aan de vervolg onderzoeken te hebben gegeven.

Het aanvullende onderzoek zou zich richten op de volgende twee bruglocaties:

1. Locatie Nieuweweg (de huidige locatie)
2. Locatie Lassiestraat (voorheen Aanlegstraat)

In het plan van aanpak werden een aantal vervolg onderzoeken aangekondigd. Deze onderzoeken hadden o.a. betrekking op:

• Een deskundige en onafhankelijke uitwerking van de te verwachten verkeersstromen na de bouw van de nieuwe verbinding voor Wormerland en Zaanstad (Wormerveer) op te stellen voor beide bruglocaties
• Een deskundige en onafhankelijke uitwerking van de maatregelen die genomen kunnen worden tijdens de bouw van de nieuwe brug op de locatie Nieuweweg om de verkeersafwikkeling en bereikbaarheid te kunnen waarborgen
• Een deskundige en onafhankelijke beoordeling van risico's op beide locaties op mogelijke claims op het gebied van planschade en nadeelcompensatie. Dit dient te resulteren in de inschatting van de financiele omvang van claims
• Objectief inzicht in onderscheidende aspecten voor beide bruglocaties vanuit scheepvaart perspectief
• In kaart brengen van het maatschappelijk draagvlak voor de locatie Nieuweweg en Lassiestraat
• Nadere uitgebreide onderbouwing scope van werkzaamheden en verschilkosten van beide bruglocaties. Hierbij moesten de uitgangspunten van de bestuursovereenkomst van 5 maart 2010 worden aanhouden

Uit het rapport Onderzoek Maatschappelijk Draagvlak Locatie Zaanbrug blijkt dat deze 'cluster' bestond uit consultatie, voorgesprekken, een nieuwsbrief en een informatiebijeenkomst. Er werd o.a. gesproken met bedrijven in de directe omgeving van de nieuwe Zaanbrug en met historische verenigingen. Een aantal van de uitgebrachte rapporten vindt u hieronder.

Provincie Noord-Holland heeft op verzoek van de gemeente Wormerland aanvullend onderzoek laten verrichten naar de meest geschikte lokatie van de nieuwe Zaanbrug.
Om antwoord te geven op de door Wormerland gestelde vragen heeft ingenieursbureau Oranjewoud samen met adviesbureau Goudappel Coffeng opdracht gekregen de nadere onderzoeksvragen te analyseren. De onderzoeken betreffen analyses naar:

• de verwachte verkeerskundige effecten in de eindsituatie van een nieuwe Zaanbrug (twee locaties)
• de verwachte verkeerskundige effecten ten tijde van de nieuwbouw van de Zaanbrug op de huidige locatie
• de opties voor een langzaam verkeersverbinding ten tijde van de nieuwbouw van de Zaanbrug op de huidige locatie, inclusief globale kostenramingen
• onderzoek naar de maximaal realiseerbare doorvaarthoogte van de nieuwe Zaanbrug op beide locaties

De Slotconclusie van dit zeer uitgebreide rapport (19 MB) Locatieonderzoek Zaanbrug - Verkeerskundige onderzoeken (definitief revisie 1 - 14 juni 2011) is:
“Uit de in deze rapportage beschreven onderzoeken is gebleken dat de realisatie van de nieuwe Zaanbrug op de huidige locatie Nieuweweg voor zowel de verkeerskundige effecten in de eindsituatie, als de maximaal realiseerbare onderdoorvaarthoogte, de meest geschikte locatie is.”.
Blad 64

Oranjewoud uit Heerenveen heeft Marin (Maritime Research Institute Netherlands) uit Wageningen gevraagd “de veiligheid en vlotheid van de doovaartopening van de nieuwe brug te toetsen”. Centraal in de discussie over de nieuwe Zaanbrug staat de lokatie keuze. In hun rapport Nautische Evaluatie Zaanbrug Versie 2, gedateerd 26 april 2011, schrijven de onderzoekers o.a.:
“Samenvattend kan worden gesteld dat met een beweegbare brug met een doorvaart van 16,5 m op de huidige locatie ondanks de ligging in een bocht voor de scheepvaart een veilige situatie kan worden gecreëerd, mits de grotere schepen hun snelheid aanpassen”.

In de vergadering van de klankbordgroep van dinsdag 3 mei 2011 stelt wethouder Hendriks voor om het rapport van Marin uit te breiden met de locatie Lassiestraat en de verschillen van de twee locaties te onderzoeken. Een paar weken voordat de gemeenteraad van Wormerland een besluit zou nemen over de lokatie van de nieuwe Zaanbrug publiceert Marin een nieuwe versie van haar onderzoek. In Nautische Evaluatie Zaanbrug Versie 3, gedateerd 20 juni 2011, is ook de lokatie 'Lassiestraat' opgenomen:
“Als alternatief zou de brug ca. 240 m naar het zuidwesten in het verlengde van de Lassiestraat gerealiseerd kunnen worden. Met 16,5 m doorvaartwijdte voldoet de brug daarmee aan de Richtlijnen Vaarwegen. In dat geval hoeven ook de grotere schepen hun snelheid niet aan te passen en kunnen met 9 km/u de brug passeren. De passeertijd voor de brug komt daarmee op 2 a 3 minuten voor alle schepen”.

In Zaanbusiness Jaargang 14, Edititie 101 van februari 2011 werd opnieuw veel aandacht besteed aan 'Vaart in de Zaan' en de eventuele vervanging van de Zaanbrug. Volgens een hoofdartikel “De aanleg van een nieuwe Zaanbrug, tussen Wormerveer en Wormer, houdt de gemoederen nogal bezig. De huidige Zaanbrug is versleten. Er moet een nieuwe brug komen, waarvan de afmetingen voldoen aan de normen van hoofdvaarweg, een predicaat dat de Zaan moet krijgen. Van alle bruggen over de Zaan moet alleen nog de Zaanbrug opgewaardeerd worden. Maar waar moet hij komen te liggen? Op de huidige locatie of elders? Nader onderzoek moet dit uitwijzen”.

Maar koepelorganisaties van bedrijven en winkeliers in Wormer en Wormerveer leverden op inspreekavonden, waarbij ook de politiek aanwezig was, stevige kritiek op het onderzoeksrapport. De gemeenteraad van Wormerland ging akkoord met een aanvulend onderzoek.

In 2010 is onder leiding van de provincie, en in nauwe samenwerking met de gemeenten Wormerland en Zaanstad, een eerste onderzoek uitgevoerd naar de locatie voor de nieuwe Zaanbrug. Onderzocht zijn toen de huidige locatie aan de Nieuweweg en een nieuwe locatie in het verlengde van de Lassiestraat in Wormer.
Op basis van dat onderzoek kozen de provincie en Zaanstad voor de optie om de brug op de huidige locatie te vervangen. De gemeenteraad van Wormerland twijfelde nog. Daarom werd om een tweede onderzoek gevraagd. De provincie Noord-Holland en de gemeente Zaanstad konden zich daar ook in vinden. Begin 2011 is dit nieuwe onderzoek gestart.
Middels o.a. het document Een nieuwe Zaanbrug werden de inwoners van Wormerland uitgenodigd voor een informatiebijeenkomst in het gemeentehuis van Wormerland op 4 juni 2011.

In de loop van 2011 kwam de voorlichtingscampagne pas echt op stoom. In oktober werd de brochure Informatieblad Vaart in de Zaan gepubliceerd door de provincie Noord-Holland. In deze brochure werden de nog resterende componenten van het project 'Vaart in de Zaan' voor een breed publiek beschreven. Tevens werden de verschillende partners in het project voorgesteld: provincie Noord-Holland, de gemeenten Zaanstad en Wormerland, het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Rijkswaterstaat, de Kamer van Koophandel, EVO en Koninklijke Schuttevaer.

Op de dag dat wethouder Hendriks van Wormerland tijdens een informatiebijeenkomst in het gemeentehuis van Wormerland draagvlak probeert te krijgen onder inwoners van Wormerland liet zijn partijgenoot en burgerraadslid Wout van Aalst in een interview in het Noordhollands Dagblad weten dat hij van mening verschilde met z'n wethouder. “De gemeenten Zaanstad en Wormerland namen, samen met de provincie, net voor de verkiezing nog even een besluit om de oude Zaanbrug te vervangen. Dat kost 23 miljoen, de gemeenten betalen elk 5,25 miljoen. Liberaal Wormerland kwam als winnaar uit die verkiezingen en mocht een wethouder leveren. Nu zit Hendriks dus vast aan een besluit van het vorige college. Een lastige positie”.

Op dinsdagavond 28 juni 2011 heeft de gemeenteraad van Wormerland besloten de Zaanbrug te herbouwen op de huidige lokatie. In het Raadsvoorstel werd dat aldus verwoord:
“in stemmen met de bouw van de nieuwe Zaanbrug op de huidige locatie onder de voorwaarde dat de noodzakelijke verkeersmaatregelen, die nodig zijn om het verkeer tijdens de bouw goed te reguleren, waaronder een noodbrug voor het langzaam verkeer en hulpdiensten, vooraf worden genomen en dat aanvullende maatregelen genomen worden indien dat nodig blijkt”.

Dit voorstel bevatte tevens een 'Tabel met voor en nadelen per cluster' en een 'Overzicht financiën', opgesteld door Oranjewoud. Het CDA en de VVD diende voor de vergadering een amendement in waarin de text nog werd aangescherpt:
“in te stemmen met de bouw van de nieuwe Zaanbrug op de huidige locatie onder de voorwaarde dat de noodzakelijk verkeersmaatregelen, die nodig zijn om het verkeer tijdens de bouw goed te reguleren, waaronder een noodbrug voor het langzaam verkeer en hulpdiensten, vooraf worden genomen, uitgevoerd en voltooid, voordat de bestaande brug uit het verkeer wordt genomen en dat aanvullende maatregelen genomen worden indien dat nodig blijkt”.

Alleen GroenLinks stemde tegen het college voorstel. In een stemverklaring doet Nico Koelemeijer van GroenLinks nog een bijzonder sympathieke suggestie:
“Wat het cultuurhistorische aspect betreft verdient de locatie Lassiestraat eveneens de voorkeur. Wat te denken van een betonprijswinnende Julianabrug of een Staalprijswinnende Bernhardbrug op de plaats van de oude Zaanbrug! Veel beter is het om vanaf de Zaanbrug bij de Lassiestraat in één vergezicht de panden Mercurius tot en met Hollandia te kunnen overzien. Rechts de oudste houten pakhuizen, Maas, Waal en Schepel en links de laatst gebouwde pakhuizen in steen. Verder naar rechts ziet men dan nog de tussenvariant, het pakhuis Wormerveer met houten gebint en stenen ommetseling. De brug daartussenin zou dan de Aanlegbrug genoemd kunnen worden naar het verdwenen pakhuis de Aanleg, waarnaar tot voor kort de Lassiestraat was genoemd”.

Bovendien vindt u hier een volledig audio-verslag van deze raadsvergadering.

De Partij van de Arbeid in de Zaanstreek was opmerkelijk verdeeld over dit onderwerp. Op de website van de partij werden de standpunten van PvdA Zaanstad en Wormerland toegelicht:
PvdA Zaanstad stelt o.a.:
Van meet af aan is zowel de Zaanstadse PvdA voor vernieuwing van de Zaanbrug op de huidige plaats geweest en naar ik meen ook de hele Zaanstadse raad. Naast het gevoel dat het geheel van Vaart in de Zaan Zaanstad met die 30 miljoen wel genoeg kost (een verplaatsing kost meer) telt eigenlijk nog zwaarder mee dat we vinden dat historische waarden uiterst belangrijk zijn. Tegen die achtergrond hechten wij zeer aan het 'heelhouden' van het ensemble van fabrieken in Wormer, fabriekseigenarenvila's in Wormerveer en de oversteek tussen beiden op de plek van de huidige Zaanbrug. Dat deze cultuurhistorische overweging zwaar telt komt mede omdat de opeenvolgende PvdA fracties ook vonden dat - ook mede onder PvdA bewind - teveel cultuurhistorische waarden in de afgelopen decennia verloren zijn gegaan. Bijvoorbeeld bij de Wilhelminasluis.
PvdA Wormerland vond echter:
Vooral voor het scheepvaartverkeer richting Zaandam ligt de brug vlak na de bocht in de Zaan waarvoor het voor grotere en langere schepen zeer lastig is om recht voor de brug te komen liggen. Dat wordt aanzienlijk eenvoudiger als de brug een eindje richting Zaandam zou worden verlegd.
en verder:
Een tweede argument voor een andere locatie is de overlast tijdens de vernieuwing. Wormerland kent twee officiële uitvalswegen richting Zaanstad, waarbij voor de voetgangers, fietsers en de auto's richting station en Wormerveer de Zaanbrug de belangrijkste is. Ook is het de belangrijkste verbinding tussen Wormer en Wormerveer. Vervanging van de Zaanbrug op de huidige locatie zal tot gevolg hebben dat deze uitvalsweg 1½ á 2 jaar buiten gebruik zal zijn met alle overlast van dien. Vanuit dat oogpunt zou het dus beter zijn om de brug op een andere locatie te leggen, zodat de huidige brug in gebruik kan blijven tot het moment waarop de nieuwe brug gereed is.

In januari 2011 vond de PvdA Wormerland dat het nog te vroeg was om een besluit te nemen over de locatie van de nieuwe Zaanbrug. Daarom heeft de meerderheid van de gemeenteraad, mede op initiatief van de PvdA, toen een motie aangenomen waarin het college werd verzocht er zorg voor te dragen dat er een gedegen onderzoek zou plaatsvinden naar alle voors- en tegens van de vernieuwing van de Zaanbrug op de huidige locatie.

3 x Zaan bevat het geïntegreerde architectonische, civieltechnische en verkeerskundige ontwerp van Royal Haskoning voor de vervanging van een drietal beeldbepalende bruggen over de Zaan. Daarin staat o.a. over de Zaanbrug:
“De huidige Zaanbrug past uitstekend in zijn omgeving: de industriële en monumentale opbouw van het bewegingswerk sluit goed aan op de omliggende fabrieken en grootschalige woongebouwen. Het verwijderen van de brug zou een aanzienlijke verarming van dit ensemble tot gevolg hebben. Tegelijkertijd zou ook het vergroten van het huidige volume negatieve consequenties met zich mee brengen. Zoals het nu is, is het precies goed. De nieuwe Zaanbrug moet op een eigentijdse wijze het ensemble helpen vormen, waarbij tegelijkertijd een zeer oude verbinding over het water een nieuwe jeugd tegemoet gaat”.

Royal Haskoning stelt in dit rapport voor de huidige Zaanbrug te vervangen door een draaibrug.

Dit is het schrikbeeld van iedere beschermer van ons culturele erfgoed, een betonprijs winnende brug tussen de monumentale Zaanwand aan de Veerdijk in Wormer en de historische koopmanshuizen aan de Zaanweg in Wormerveer. Het overkwam eerder de Zaanse Schans op de oostelijke Zaanoever en de Gortershoek op de westelijke oever ten noorden van de Julianabrug. Terwijl daar aan de zuidkant de meelmolen 'de Dood' en de oliemolen 'de Ooievaar' staan.
De Julianabrug bij de Zaanse Schans in Zaandam is in november 2010 bekroond met de Europese betonprijs van het European Concrete Societies Network. Eerder won het ontwerp van Royal Haskoning Architecten de Nederlandse Betonprijs 2009. Royal Haskoning is in ieder geval erg enthousiast in haar relatiemagazine Range.

In december 2005 is gestart met de sloop van de Prins Bernhardbrug te Zaandam. De oude brug was versleten en had zijn beste tijd gehad. Bovendien werd in het oorspronkelijke rapport 'Vaart in de Zaan' nog vermeld: “De Bernhardbrug heeft een koppelbalk op een waterdiepte van 3,50m (NAP-4,00m), die de doorvaart van diepstekende schepen zou kunnen belemmeren. Bij langzame vaart en een kielspeling van 0,40m is een doorvaart mogelijk voor schepen met een maximale diepgang tot 3,10m”. Na de sloop kon de Combinatie Prins Bernhardbrug (CPB) bestaande uit BAM Civiel NW en Mercon Steel Structures beginnen aan de opbouw van de nieuwe brug. De nieuwe Prins Bernhardbrug is in december 2006 opgeleverd.
'Syb van Breda & Co architecten' is natuurlijk trots op hun werk. In hun brochure schrijven ze dan ook: “Het levert de brug zelf een grote visuele rijkdom op. Het heeft geleid tot de fraaie nominatie Nationale Staalprijs 2006”.

In juni 2013 publiceerden de gemeenten Zaanstad en Wormerland en de Provincie Noord-Holland een voortgangsbericht tijdelijke verkeersmaatregelen Zaanbrug. Hierin werden alle knelpunten en de voorgestelde oplossingen beschreven. Hierin staat o.a. Voor het langzaam verkeer wordt een tijdelijke brugverbinding gerealiseerd.

In het hiervoor genoemde rapport 'Locatieonderzoek Zaanbrug - Verkeerskundige onderzoeken' werd er ook serieus rekening gehouden met een veerpont als tijdelijke oplossing voor het langzaam verkeer:
In overleg met een mogelijke exploitant voor de veerpont, Connexxion Water, is bepaald dat met de bovenstaande uitgangspunten een veerpont van ca. 5 x 20 meter hier het beste tot zijn recht komt. Dit is vergelijkbaar met de 'Julianaveer' die dienst deed ten tijde van de nieuwbouw van de Julianabrug. Deze veerpont kan per keer circa 100 passagiers of 80 fietsers meenemen.

In oktober 2013 publiceerde Gemeente Zaanstad, Gemeente Wormerland, Provincie Noord-Holland en Royal Haskoning Architecten gezamelijk het document Nieuwe Zaanbrug - Programma van Eisen. Naast een aantal technische eisen wordt er in dit document ook iets geschreven over verschijningsvorm van de nieuwe brug:

• De nieuwe brug is van het type traditionele Hollandse ophaalbrug
• Qua materialisatie, stijl en uitstraling zal de nieuwe brug een kind van deze tijd zijn

Eind 2013 presenteerde Wout van Aalst, inwoner van de gemeente Wormerland, een alternatief voor het op 28 juni 2011 in de Gemeenteraad van Wormerland genomen 'locatiebesluit' waarmee de plaats van de nieuw te bouwen Zaanbrug werd vastgelegd. Van Aalst stelt voor de nieuwe Zaanbrug te bouwen in het verlengde van de Lassiestraat. In een uitgebreid document, gericht aan het college van B&W en de Gemeenteraad van Wormerland gaf van Aalst een toelichting op zijn voorstel. Het document bevat tevens een commentaar op het plan afkomstig van Koninklijke Schuttevaer afd. Zaanstreek.
In stemverklaring tijdens de behandeling op 28 juni had GroenLinks in Wormerland al te kennen gegeven groot voorstander te zijn van de locatie 'Lassiestraat'.

Diverse instanties hebben zich vervolgens sterk gemaakt om opnieuw serieus naar deze 'slingervariant' te kijken. De Stichting Wormerveer heeft Meer, groot voorstander van deze variant, riep via de website zijn volgers op tot het bijwonen van een informatieavond in de kantine van Bouwcenter Floris op 11 december 2013.

De fracties van ChristenUnie, Democratisch Zaanstad, GroenLinks en Zaanse Inwoners Partij van de gemeente Zaanstad vonden het vervolgens nuttig en zinvol om naar aanleiding van de verstrekte informatie tijdens de informatiebijeenkomst van 11 december 2013 als gemeenteraad nog eens met elkaar van gedachten te wisselen over het besluit tot herbouw van de Zaanbrug dat in 2010 is genomen. In de Raadsnotitie agenda-initiatief Zaanbrug gaven de partijen o.a. als toelichting op dat verzoek:
Naar aanleiding van de verkregen informatie over het Verkeerscirculatieplan tijdens de bijeenkomst van de Stichting Wormerveer heeft Meer? voor leden van de gemeenteraad van Zaanstad op woensdagavond 11 december 2013, willen de fracties van ChristenUnie, Democratisch Zaanstad, Groen Links en de Zaanse Inwoners Partij het besluit van 2010 tot herbouw van de Zaanbrug op de huidige locatie begin januari 2014 opnieuw agenderen in het Zaanstad Beraad.

Op 16 januari 2014 behandelde de Gemeenteraad van Zaanstad, tijdens het agendapunt 'Inspraakgesprek agenda-initiatief Zaanbrug' opnieuw de locatiekeuze voor de nieuwe Zaanbrug. Tijdens deze vergadering waren er 4 insprekers:

• Mevr. Pasman names de Stichting Wormerveer heeft Meer
• Dhr. van Aalst de geestelijke vader van de slingervariant
• Jantine Konijn namens ZON - Zaans Ondernemers Netwerk
• Nico E. Post, Voorzitter Koninklijke Schuttevaer Zaanstreek

In verslag van het Agenda-initiatief Zaanbrug van 16 januari staat de doelstelling van deze vergadering:
De fracties van ChristenUnie, Democratisch Zaanstad, GroenLinks en Zaanse Inwoners Partij vinden het nuttig en zinvol om naar aanleiding van de verstrekte informatie tijdens de informatiebijeenkomst van 11 december 2013 als gemeenteraad nog eens met elkaar van gedachten te wisselen over het besluit tot herbouw van de Zaanbrug dat in 2010 is genomen.

In de vergadering van de Gemeenteraad van Zaanstad werd vervolgens op 28 januari 2014 door CU, DZ, GL, POV en ZIP een motie in stemming gebracht met de volgende opdracht:
met de kennis en ervaring van nu de vernieuwing van de Zaanbrug op de huidige locatie te heroverwegen en daarbij de nieuwe feiten te betrekken
De motie werd met 23 tegen 10 stemmen verworpen:
Voor: GrL, CU, POV, DZ, D66(1), PvdIJ, PB, ZIP
Tegen: PvdA, VVD, CDA, ZOG, ROSA, SP, D66(1)

In een stemverklaring gaf GroenLinks Zaanstad een toelichting op de verandering in het stemgedrag t.o.v. het in 2010 genomen raadsbesluit in Zaanstad:
Daarbij komt voor ons nog een heel belangrijk element en dat is het advies van Schuttevaer: zij zien in de brug bij de Lassiestraat een hogere en snellere doorvaart zodat de brug minder vaak open hoeft. Dat was voor de fractie van GroenLinks een belangrijk element om nog eens naar het besluit over de locatie te kijken.

Ook D66 Zaanstad gaf in Standpunt Zaanbrug (n.a.v. Zaanstad Beraad 16 jan. / gemeenteraad 23 jan.) een stemverklaring. D66 gaf in deze stemverklaring een zeer uitgebreid overzicht van het democratisch proces waarbij de rol van de diverse actoren nauwkeurig werd beschreven.
D66 Zaanstad stelt verder o.a.:
Ten aanzien van de Zaanbrug anno 2013. Is het traject optimaal verlopen? Nee. Hebben alle partijen - politieke partijen, colleges van B&W, provincie - hun best gedaan om inzichten van betrokkenen te verzamelen en daar een afweging tussen te maken? Volgens ons wel.
en verder:
Wij blijven van mening als fractie D66 Zaanstad, dat de locatie Lassiestraat ongunstig is. Het "offer" aan de kant van Wormerveer is te groot, de voordelen voor Zaanstad te klein. D66 stemde verdeeld tijdens de stemming op 28 januari.

Op 28 januari werd in de raadsvergadering tijdens de behandeling van motie 3 over de Zaanbrug gevraagd waarom een brief d.d. 10 oktober 2013 van de heer W. van Aalst uit Wormer, gericht aan de gemeente Zaanstad c.q. gemeenteraad van Zaanstad, niet bij de gemeenteraad terecht is gekomen. De voorzitter van de raad heeft bij die gelegenheid namens de raadsgriffier toegezegd de gang van zaken verder uit te zullen zoeken. In een zeer uitgebreide brief van 11 februari 2014 gaf de raadsgriffier B. Nijman een toelichting op de gang van zaken. In het antwoord van de griffier zit ook de originele brief van de heer van Aalst bijgesloten.

De Koninklijke Schuttevaer Vereniging afd. Zaanstreek was, tijdens de jaarvergadering op zaterdag 29 januari in Assendelft, negatief over de voorgestelde locatie voor de nieuwe Zaanbrug:
De binnenvaart zou liever zien dat de nieuwe brug 230 meter zuidelijker wordt gebouwd, aan de andere kant van het Lassiegebouw. Dat is verder van de onoverzichtelijke bocht in de rivier. En dan ook graag zo hoog mogelijk, een kleine vijf meter bijvoorbeeld. Dat biedt volgens de binnenvaart zowel de scheepvaart als het wegverkeer grote voordelen. De brug is verder van de bocht gemakkelijker, en dus vlotter, open te varen en hoe hoger de brug hoe minder vaak hij open hoeft.
In deze vergadering kwam nog een bijzonder punt ter sprake:
Opvallend is ook dat het vervoer over de Zaan vorig jaar met bijna een miljoen ton is afgenomen tot ruim zes miljoen ton.

De Koninklijke Schuttevaer Vereniging vindt, zoals uit een brief van 27 februari 2014 aan de Ondernemers Vereniging Wormerveer blijkt, een nieuwe brug op de huidige locatie niet de beste oplossing:
Wij van Schuttevaer, zijn van mening dat de nieuwe brug op de huidige plaats niet eeficiënt is voor de scheepvaart, maar ook niet het landverkeer (wandelaar, fiets, auto). en even later: Zoals u kan lezen is een nieuwe Zaanbrug op de huidige plaats niet de beste oplossing, maar wij hebben geen rechtsmiddelenom het tij te keren.

Tijdens de inspraakronde voor de gemeenteraad van Zaanstad op 16 januari 2014 ging Schuttevaer nog één stap verder:
Als KSV verwerpen wij dan ook het besluit om deze Zaanbrug op de huidige locatie te herbouwen en wij hopen en vertrouwen dat u - geachte raadsleden- gebruikers en opvarenden van de Zaan net als wij van KSV een veilig duurzame en snelle doortocht gunnen en ook kiezen voor locatie Lassiestraat als de enige echte . . . toplocatie!

Al in augustus 2010 had de Ondernemers Vereniging Wormer (OVW) al in een brief aan het college van B&W van Zaanstad laten weten een sterke voorkeur te hebben voor een brug aan de oostkant van de oude brug waarbij aansluiting ontstaat tussen de Rouenweg in Wormer en in Wormerveer ter hoogte van de Zaanweg/Goudastraat.
Opm: De OVW ging er kennelijk vanuit dat de Aanlegstraat (later de Lassiestraat) geheel zou worden vervangen door de oprit van de nieuwe Zaanbrug.

In een artikel in Aktief van 16 maart 2014 pleit Jan Blokker, o.a. oud-voorzitter van het Historisch Genootschap Wormer, voor het betrekken van de rijke historie van de gemeente Wormer bij de voorbereidingen van de totstandkoming van een nieuwe Zaanbrug.
De stichting Nieuws- en Advertentieblad Aktief is gevestigd in Wormerland en geeft een huis-aan-huis blad uit. Dit blad is gericht op de bevolking van Wormerland, Wormerveer en omstreken. De Aktiefkrant wordt verspreid in een oplage van 12.500 exemplaren in de gemeenten Wormer, Wormerveer, Jisp, Oostknollendam, Spijkerboor, Neck, Enge Wormer, Wijde Wormer, Westknollendam en Markenbinnen.

In aanloop naar de Gemeenteraadsverkiezingen op 19 maart 2014 zijn er enkele partijen die de Zaanbrug weer prominent op de agenda zetten. Daarmee werd in Wormerland de Zaanbrug opnieuw onderwerp van een stevige polemiek.

De heer Herman Al, fractielid van de Vereniging Liberaal Wormerland (VLW) en inwoner van gemeente Wormerland, heeft op eigen initiatief een alternatief voorstel voor de nieuwbouw en de locatie voor de nieuwe Zaanbrug gepresenteerd.
In aanwezigheid van vertegenwoordigers van beide gemeenten, de provincie, de Havendienst en de Antea Group heeft de heer Al op 23 jan. 2014 op het gemeentehuis van Wormerland een toelichting gegeven op zijn plan.
Hierbij is afgesproken dat een ieder, middels een snelle eerste toets, de haalbaarheid van de variant van de heer Al op hoofdzaken beoordeelt. De Antea Group heeft de resultaten van deze eerste toets samengevat in de thans voorliggende QuickScan rapportage.
De heer Al is werkzaam bij Tata Steel in IJmuiden als werktuigbouwkundige op de engineering afdeling.

In een redactioneel commentaar ging het Noordhollands Dagblad in op de voor- en nadelen van het plan van Herman (in het artikel Henk) Al. Tevens wordt een een tweede alternatief genoemd; de slingervariant. Wethouder Ronald Hendriks van Wormerland ziet, volgens de redactie, niets in deze variant.

Als service aan de kiezers heeft RTV-NH, in de rubriek HeteHangijzers, een aantal politieke stellingen, die bij gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014 een rol speelden, kort samengevat. Voor Wormerland was een van de stellingen: De Zaanbrug moet op een andere locatie terugkomen en niet worden vervangen op de huidige plek. De VVD en GroenLinks waren voor deze stelling, de overige 4 partijen bleken tegen deze verandering van het eerder genomen raadsbesluit.

De dichtbij-meeschrijver PvdA Wormerland heeft op Dichtbij.nl van 11 maart 2014 een beschrijving gemaakt van alle voor- en nadelen van de drie varianten: huidige locatie, Lassiestraat en slingervariant. Het voorstel van Herman Al wordt niet genoemd. In een duidelijke tabel worden die voor- en nadelen kort samengevat.
Het artikel wordt besloten met de stelling: De PvdA kiest uiteindelijk voor vervanging van de brug op de huidige locatie.

In haar verkiezingsprogramma voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 houdt de PvdA Wormerland echter een slag om de arm:
Aanleg op de huidige locatie zal tijdelijk een grote druk leggen op de uitvalswegen van Wormer. Wij willen dat Wormerland, Zaanstad en de Provincie adequate maatregelen nemen om de overlast te beperken. Voor een definitieve sluiting van de oude Zaanbrug worden deze maatregelen getest. Als dit leidt tot onaanvaardbare verkeersproblemen of te hoge kosten, is de aanleg van de nieuwe Zaanbrug aansluitend aan de Lassiestraat een alternatief dat opnieuw onderzocht moet worden.

De PvdA Zaanstad heeft al wel een mening over het voorstel van Herman Al blijkt uit een interview met diverse fractievoorzitters, gepubliceerd in het Noordhollands Dagblad van 17 maart 2014:
Fractievoorzitter Songül Mutluer van de PvdA in Zaanstad ziet in de nieuwe variant geen aanleiding om de Zaanbrug opnieuw tegen het licht te houden. We hebben een keuze gemaakt en alles nu weer terug te nemen, zou veel te veel vertraging opleveren. Zij ziet vooral de voordelen van de variant van Al die ervoor zorgen dat de overlastperiode fors vermindert. Maar die moet nog wel goed onderzocht worden, benadrukt zij. Opm: Met 'variant' wordt hier bedoeld de 'slingervariant' van de heer van Aalst.

In een gezamelijk persbericht van 13 maart 2014 delen de gemeenten Wormerland en Zaanstad en de provincie Noord-Holland mee dat ze een samenwerkingsovereenkomst over de nieuwe Zaanbrug hebben ondertekend. Uit dit persbericht blijkt verder dat het projectplan is vastgesteld.

In het persbericht wordt ook melding gemaakt van het alternatief zoals dat is voorgesteld door Herman Al, gemeenteraadslid in Wormerland:

In dit voorstel wordt de nieuwe brug naast de bestaande brug aangelegd. Daardoor kan de bestaande brug langer in gebruik blijven. Daarnaast wordt het te openen brugdeel verlegd naar de kant van Wormerveer waardoor het midden van de brug een hogere vaste doorvaarhoogte krijgt. Hierdoor kan het aantal brugbedieningen gereduceerd worden. De provincie en de gemeenten zullen deze inbreng meenemen in de komende ontwerpfase. Mogelijk kan het voorstel de overlast beperken en daarmee tegemoet komen aan de zorgen van de bewoners en ondernemers in Wormerveer en Wormerland.

In december 2014 bestede het Noordholands Dagblad ruime aandacht aan de inspraak mogelijkheden voor de burgers om mee te praten over de Nieuwe Zaanbrug.

Dat de nieuwe Zaanbrug een ophaalbrug wordt staat al vast, maar verder is het aan architect Joris Smits om met een ontwerp te komen voor de karakteristieke brug tussen Wormerveer en Wormerland. De provincie Noord-Holland, Zaanstad en Wormerland roepen bewoners op om via een internetsite mee te praten over het ontwerp.

Op 16 maart 2015 publiceerde Antea Group een rapport Ontwerpvarianten Zaanbrug.

Ten behoeve van het opstellen van het schetsontwerp (SO) en voorontwerp (VO) van de Zaanbrug werd een werkgroep samengesteld om keuzes te maken in de uitgangspunten van het ontwerp. Deze werkgroep bestond uit de onderstaande betrokken partijen:

• Gemeente Wormerland
• Gemeente Zaanstad
• Provincie Noord-Holland
• Royal Haskoning/DHV
• Antea Group

Om tot een keuze te komen welke brugvariant nader uitgewerkt zal worden tot SO en VO is door de werkgroep een keuzematrix vervaardigd en ingevuld. Dit voor een aantal varianten voor de nieuwe brug op, of nagenoeg op, de huidige locatie. In deze memo zijn de beschouwde varianten van de lay-out van de nieuwe brug beschreven en is de keuzematrix, met de score-invulling van de varianten, toegelicht.

Op 20 maart 2015 stuurde het college van Wormerland een MEMO Stand van zaken Zaanbrug naar de Gemeenteraad van Wormerland waarin o.a. het volgende overzicht was opgenomen:

Ten opzichte de Nadere Samenwerkingsovereenkomst (maart 2014) is sprake van uitloop van de planning.

En op 21 april 2015 stuurde het college opnieuw een MEMO naar de gemeenteraad; Onderwerp: Informatie avond Zaanbrug: De gemeenteraad heeft diverse keren aangegeven betrokken te willen zijn bij de keuze van het ontwerp van de brug. Uit de stukken lees ik echter dat een 'ambtelijke groep' deze keuze al gemaakt lijkt te hebben, namelijk variant A. Volgens mij is dit dus niet conform de wens vanuit de raad en de afspraak, welke ik destijds met de 'Klankbordgroep Zaanbrug' heb gemaakt.
Ik wil hierover graag nader geïnformeerd worden en ik wil graag weten op welke wijze de raad alsnog wordt betrokken in de keuze van het ontwerp voor de nieuwe brug.

De fracties van Liberaal Wormerland (VLW) en de Socialistische Partij (SP) van de gemeenteraad van Wormerland voelde zich buitenspel gezet bij de besluitvorming van over het vaststellen van het schetsontwerp voor de nieuwe Zaanbrug: Ten aanzien van deze afgeronde onderdelen is de gemeenteraad betroken geweest, echter met uitzondering van het vaststellen van het schetsontwerp (vormgevingsproces). Beide fracties stuurden daarom voor de raadsavond van 9 juni 2015 een procedure voorstel naar de gemeenteraad waarin o.a. werd gesteld: Het college van burgemeester en wethouders te vragen de overeengekomen procedures vanaf dit moment strikt te volgen en de te nemen beslissingen, zoals genoemd in de verschillende projectfasen, via een beslisdocument aan de gemeenteraad ter besluitvorming voor te leggen.

Voorlopig Schetsontwerp - Stoomhal Wormer 18 mei 2015

Omdat de Zaanbrug van iedereen is, heeft ook iedereen de mogelijkheid gekregen om via Mijn Zaanbrug zijn of haar mening te geven over het uitstraling van de brug. Op basis van deze inbreng werd in mei 2015 door architect Joris Smits het Schetsontwerp van de nieuwe Zaanbrug gepresenteerd en positief ontvangen tijdens een informatieavond.

Bron: Provincie Noord-Holland

Heel trots presenteerde Royal HaskoningDHV op 07 juli 2015 een Nieuwe Zaanbrug - Schetsontwerp. De Inleiding is veelbelovend:

In dit schetsontwerp wordt de visie op de esthetische vormgeving van de brug beschreven. Uitgangspunt is de vernieuwing van de brug op de huidige locatie. Het ontwerp is tot stand gekomen met behulp van het programma van eisen, d.d. oktober 2013, en de opbrengst van de publiekscampagne Mijn Zaanbrug.

Doormiddel van een website en een presentatie hebben de bewoners van de gemeenten mee kunnen denken aan het ontwerp van de brug, en dit heeft veel leuke ideëen opgeleverd die terug te zien zijn in het ontwerp.

De nieuwe Zaanbrug wordt een bijzondere brug op een historisch bijzondere plek. Zij verbindt twee verschillende stedelijke waterfronten met elkaar en wordt daarom een stedelijke brug die in harmonie is met de directe omgeving zonder haar te willen overheersen.

Het vertrouwde silhouet van een ophaalbrug heeft al bijna een eeuw beide oevers met elkaar verbonden. Een ophaalbrug als deze beleef je letterlijk als een poort tussen de twee gemeentes, en dat moet zo blijven. Het ontwerp brengt een bescheiden en tegelijkertijd vertrouwd beeld terug.

In onze visie is het beeld van de nieuwe brug vertrouwd maar laat de uitwerking zien dat de nieuwe Zaanbrug een kind van deze tijd is.

Joris Smits
Architect, Royal HaskoningDHV

In het Voorstel aan de gemeenteraad van Wormerland van 8 september 2015 vraagt het college van B&W van Wormerland de gemeenteraad het Schetsontwerp Zaanbrug vast te stellen: Uw raad heeft aangegeven nauw betrokken te willen worden in het ontwerpproces. Daarom wordt het schetsontwerp ter vaststelling aangeboden. De raad krijgt daarmee de gelegenheid haar mening te formuleren over dit ontwerp en keuzes die daaraan ten grondslag liggen.

Volgens dit voorstel is de realisatie van de brug voorzien in 2017.

Het Noord-Hollands Dagblad van 9 september 2015 schreef dat de gemeenteraad akkoord was gegaan met het ontwerp van de Zaanbrug. Ronald Hendriks, fractievoorzitter van VLW vond wel dat de variant van partijgenoot Herman Al meer aandacht had verdiend. Bij die variant, met een hoge doorvaartopening, kan het autoverkeer tijdens een deel van de bouw nog gebruik maken van de oude brug.

Rob Berkhout van de VVD wilde dat er nog gekeken zou worden naar de inbreng van inspreker Wout van Aalst. Volgens de inspreker is de keuze gevallen op een 'onmogelijk ontwerp'.
Zie ook De Zin en de Onzin van het project Vaart in de Zaan

dinsdag 8 september 2015 - Schetsontwerp Zaanbrug

Aanwezig: J. Rijken (CDA), R.P. Hendriks (VLW), J.H. Broenland (PvdA), H.W.F. Onderwater (SP), R.J.G. Berkhout (VVD), H.P.J. Halewijn (vz) Dhr. Halewijn vertegenwoordigt tevens de GL-fractie.
Portefeuillehouder: F.J.W. Saelman
Ambtelijke ondersteuning: S. Bukman
Griffie: L.S. Ackerman
Belangstellenden: 17
Inspreker: Dhr. W. van Aalst
De heer Van Aalst spreekt in en vraagt aandacht voor ongelukken tussen pleziervaart en vrachtschepen.
Bijdrage wordt op papier aangeleverd.

Bespreking

Fracties danken inspreker voor de inbreng.

CDA: Complimenten voor ontwerpers en college, stemmen in met het voorstel.
VLW: Mooi ontwerp, stemmen in met het voorstel. Fractie had graag ook nadere uitwerkingen gezien van variant B (AL-variant). Vraagt aandacht voor een jaarlijkse schoonmaakbeurt om de brug mooi te houden.
PvdA: mooi ontwerp, sluit aan bij de opmerking van VLW over het onderhoudsbudget jaarlijkse schoonmaakbeurt.
SP: Stemmen in met ontwerp variant A.
VVD: Stemmen in met variant A, signalen van de inspreker neerleggen bij college en opmerkingen serieus nemen. Evt. prijsvraag uitzetten voor een nieuwe naam voor de brug?
GL: Mooi ontwerp, stemmen in.
Pfh.: Het voorliggende ontwerp is een schetsontwerp, gemeente Zaanstad zal instemmen bij definitieve ontwerp. Planning: 2017.

Conclusie: Alle fracties stemmen in met het voorstel.

Vervolg: Het voorstel kan ter besluitvorming aan de raad worden aangeboden.

gehouden op 8 september 2015 in het gemeentehuis aan de Koetserstraat 3 te Wormer, aanvang 22.15 uur

13.Vaststellen schetsontwerp Zaanbrug

De voorzitter: Is er iemand die een zienswijze wenst te geven? Of een stemverklaring? Een stemverklaring. Mijnheer Halewijn.
De heer Halewijn: Voorzitter, dank u wel. Het is heel simpel. Het is een prachtig ontwerp. We zijn blij dat de laatste eisen daar ook in opgenomen zijn, met name de eis ten aanzien van de hoogte, maar wij blijven, als GroenLinks natuurlijk heel dwars. Wij zijn nog steeds niet zo blij met deze locatie. Dat wil ik toch graag gezegd hebben. Dank u wel.
De voorzitter: Dan kijk ik nog even rond. Als . . . Mijnheer Van der Kolk.
De heer Van der Kolk: Wij zijn uiteraard hartstikke blij als SP, dat de Zaanbrug op zijn eigen plek blijft en dat er eindelijk gebouwd gaat worden.
De voorzitter: Ik kijk nog even rond. Als er verder geen stemverklaringen zijn, dan gaan we over tot besluitvorming. Wenst iemand stemming? Dan mag ik concluderen dat agendapunt 13 met algemene stemmen is aangenomen.

Op 22 december 2015 publiceerde de Provincie Noord-Holland een:

De provincie Noord-Holland informeert u via deze digitale nieuwsbrief over de ontwikkelingen rondom het vernieuwen van de Zaanbrug. Onlangs zijn het Voorontwerp van de nieuwe Zaanbrug en het uitvoeringsplan voor de tijdelijke verkeersmaatregelen vastgesteld door de gemeenten Wormerland en Zaanstad. In deze nieuwsbrief leest u meer.

Van Schetsontwerp naar Voorontwerp

In mei 2015 werd het Schetsontwerp van de nieuwe Zaanbrug positief ontvangen tijdens een informatieavond in de Stoomhal. Architect Joris Smits liet een ingetogen en rank ontwerp voor de nieuwe Zaanbrug zien. Een ontwerp met verwijzingen naar het industriële verleden, zoals de zwarte trekstangen, die je ook terug ziet in het laad- en lossysteem bij de Lassiefabriek. Een brug die past bij dit historisch uniek stuk van de Zaan.

Op 28 april 2016 voorspelde het Nordhollands Dagblad alweer een uitloop van de planning:

Volgens de planning, die gisteren is gepubliceerd, zouden de werkzaamheden in augustus 2017 moeten beginnen en klaar zijn in februari 2019. Maar 'bottleneck' is de vervanging van de bruggen over de Nauernaschevaart in Krommenie. Die werkzaamheden zijn door Zaanstad stilgelegd omdat het ontwerp werd afgekeurd.

Een heikel punt is nog wel de doorvaarthoogte. Het college van Wormerland had geëist dat de doorvaarthoogte minimaal drie meter zou worden. Dat is niet gelukt, zo blijkt. Die is in het huidige ontwerp 2 meter 88. Wel hoger dan de 2 meter 35 die de brug nu heeft. Het Wormerlandse college is toch akkoord gegaan met die 2 meter 88 omdat er volgens de havendienst geen groot verschil is in het aantal bedieningen tussen de doorvaarthoogte van 2 meter 88 en die van drie meter.

Op vrijdag 10 juni 2016 publiceerde de Provincie Noord-Holland opnieuw een:

De provincie Noord-Holland bleef via het middel digitale nieuwsbrief over de ontwikkelingen rondom het vernieuwen van de Zaanbrug met de bewoners communiceren.

De gemeenten Zaanstad en Wormerland hebben ingestemd met het Voorontwerp voor de Zaanbrug en het Uitvoeringsplan voor de verkeersmaatregelen tijdens de bouwfase. Het Voorontwerp is de technische uitwerking van het schetsontwerp. Dit werd in mei vorig jaar in de Stoomhal gepresenteerd door architect Joris Smits van RoyalHaskoningDHV en positief ontvangen. Het ingetogen en ranke ontwerp voor de nieuwe Zaanbrug is in het Voorontwerp onaangetast gebleven.

De provincie nam al afscheid van de oude Zaanbrug:

Mijn Zaanbrug

Het moment dat afscheid genomen moet worden van de bestaande Zaanbrug komt dichterbij. Met de campagne Mijn Zaanbrug hebben veel bewoners meegedacht over de uitstraling van de nieuwe Zaanbrug. De komende tijd gaan we onder deze noemer een nieuw initiatief starten. We zijn benieuwd wat de Zaanbrug voor u betekent. Is het gewoon een brug waar u gebruik van maakt als verkeersdeelnemer of heeft u er speciale herinneringen aan. Met uw verhalen willen we de geschiedenis van de Zaanbrug en haar voorgangers opnieuw laten vertellen. In een volgende nieuwsbrief meer hierover. Wilt u nu al een speciale herinnering aan de Zaanbrug delen met de lezers?

Het bestuur probeerde de inspraak rondom de Nieuwe Zaanbrug te beperken tot 'de uitstraling' van de nieuwe brug. Maar sommige bewoners hadden wel degelijk kritiek op het ontwerp. In zijn zienswijze De Zin en de Onzin van het project Vaart in de Zaan van december 2016 gaat W.v.Aalst uit Wormer uitgebreid in op de helling van de opritten die veel meer dan 4% bedragen: de door u gekozen raadsleden nemen u allemaal in de maling want u mag de komende 60 jaar tegen een helling op fietsen die niet aan de richtlijnen voldoet van binnenstedelijke bruggen, deze mag niet meer bedragen dan 4%.

De conclusie:

De Zaanbrug wordt toch gebouwd op de huidige locatie want politici komen nooit op een besluit terug (ze noemen dat gezicht verlies ). Maar bouw dan een brug voor de fietsers die er dagelijks gebruik van maken. Waar de helling niet meer bedraagt dan 4%. Dit is mogelijk als de brug een doorvaart hoogte krijgt van 2.70 m. En als de havendienst van Zaanstad zijn rader mast laat zakken kan deze, zonder dat de brug open hoeft, passeren, daar is de boot opgebouwd.

De heer v. Aalst had al in januari 2016, via een artikel in het Noordhollands Dagblad gewezen op de ontwerpfout bij de Nieuwe Zaanbrug Hoge Zaanbrug kan helemaal niet

Zo lang er nog geen verkeer over de nieuwe Zaanbrug raast zullen er akties ondernomen worden het initiatief bij te sturen.

Op 03 oktober 2017 berichtte Zaanstad Nieuws.NL over de vragen van SP-Statenlid en oud-wethouder van Wormerland Anna de Groot naar de mogelijkheid van Wormerland om uit het project 'De Nieuwe Zaanbrug' te stappen.

Op 23 november 2018 berichtte Zaanstad Nieuws.NL over een Burgerinitiatief tegen sloop en vervanging Zaanbrug in Wormerland. De Partij voor Ouderen en Veiligheid en de Vereniging Liberaal Wormerland zouden een burgerinitiatief steunen van oud-politicus Wout van Aalst om in Wormerland een referendum te houden om de sloop en vervanging van de Zaanbrug tussen Wormerveer en Wormer tegen te houden.